ksi C4 85 C5 BCka 20028

100 lluiił ludowa l lit mu ku

PANTA/JA I RZI ( ZYWISTOŚC

Wkroczenie literatury .dziecięcej w krąg fantastyki ludowej i lite* ruckiej dokonało się równocześnie z ..przypływem" tematyki współczesnej, głównie dotyczącej czasów wojny W obydwu nurtach obok ambitnych utworów pojawiały się w dużej liczbie teksty mierne. Ikv większych wartości literackich, wykorzystujące powojenna koniunkturę Poetyka baśni literackiej, łączącej motywy Indowe z własnymi przemyśleniami pisarza, pozwalała prezentować w sposób bardziej klarowny, artystycznie przekonywający określone problemy moralne i społeczno-polityczne. Poza tym stera fantastyki zawsze była bliska dziecku, jego myśleniu magicznemu i wyobraźni, Punutstyczny ..kostium” umożliwiał kształtowanie wizji idealnego świata na miarę dzic cięcych wyobrażeń i pragnień

Można w tym okresie wyróżnić kilka rodzajów fantastyki, rozwijanej samodzielnie lub w nawiązaniu do rodzimych i obcych wzorów. Dla dzieci najmłodszych ukształtował się typ opowiadania fantastycznego. którego bohaterami są zabawki: misie, ludziki, lalki, zwierzęta S;| oni usytuowani w scenerii realistycznej, na tle konkretnych wydarzeń historycznych, obdarzeni w dużym stopniu świadomości!), zdolnością odczuwania czy myślenia po ludzku. Pełnią więc funkcję narratorów subdz.iccięcych. nieraz jednak konstrukcja losu i uczestnictwo w przebiegu akcji wiąże ich bezpośrednio / rzeczywistymi postaciami. Czasem też dorastają jak gdyby do roli żywych ludzi, len sposób prezentowania różnorodnej tematyki, zastosowany doskonale w twórczości C. Collodiego i A. Milnea, ułatwiał pisarzom wprowadzanie małych czytelników w codzienne problemy społecznego współżycia i zapoznawanie ich / otaczającym światem. Ożywione zabawki. przeżywające swoje, nieraz diamatycznc, przygody w urozmaiconej scenerii, wypowiadają najczęściej wprost w formie relacji pamiętnikarskiej własne odczuciu, spostrzeżenia, emocje, dzięki czemu mamy do czynienia z obrazami pełnymi liry/mu i wzruszenia.

Piciws/a i od razu udana próba takiego utworu wyszła spod pióra Bronisławy Ostrowskiej, która wydala w roku 1919 Bohaterskiego Misia czyli przy muły pluszowego niediwladka na wojnie. Autorka z dużym poczuciem humoru i świetnym, gawędziarskim stylem kreśli

28. P Słoński: Zatopfałtr króttUM (Opowlrit u p/aiultlwyrh nttpravntach). HuMr.: Mopl.iii Nowakowski

tfpoi^eję wojenmi Misiu na wielu frontach I wojny światowej, mocno akcentując uczucia patriotyczno i bohaterstwo żołnierza polskiego w walce o niepodległość Pakt, iż Miś ciqgle zmienia właściciela, wędruje do różnych miejscowości, pozwala autorce w sposób taktowny, ale i emocjonalnie zaangażowany mówić dziecku o trudnych zagadnieniach wojny, o ojczyźnie, o wolności, o stosunku do wrogów.

Nji wzór Pinokio Collodiego Janina Poru/ińska napisała Kit Iinsi o majstra Ijtflłgliny (1924). Poetka kreśli na tle dziejów starodawnego Krakowa historię glinianego chłopczyka, ożywionego. o!xlarzoncgo sercem czułym i litościwym. Kichuś zmienia sytuację życiowa majstra, przyczyniając się do jego małżeństwa z ukochani) Petronclcii), wpływu poza tym na losy rodziny Supełka, Dratewki, Kafelkowej. Wyrzekając się własnych korzyści, stara się zawsze tak działać, by uwolnić ludzi od