larsen0039

3. Znieczulenie wziewne 39

Skurcz naczyń płucnych w hipoksji. Hipoksja i kwasica prowadzą w normalnych warunkach do zwężenia naczyń płucnych (odruch v. Eulera-Lilje-stranda); prawdopodobnie w ten sposób ukrwienie płuc jest dostosowywane do stopnia wentylacji. Czy i w jaki sposób halotan i inne anestetyki wziewne wpływają na skurcz naczyń płucnych spowodowany niedotlenieniem, jest obecnie sprawą sporną.

Rozszerzenie oskrzeli. Halotan zmniejsza napięcie oskrzeli i z tego powodu uważany jest za środek z wyboru przy przewlekłych obturacyj-nych schorzeniach płuc, np. przy astmie oskrzelowej, przewlekłym zapaleniu oskrzeli i rozedmie płuc. Działanie to jest szczególnie wyraźne przy zwiększonym napięciu mięśni oskrzeli, gdy tymczasem w spoczynku nie stwierdza się na ogół zmian oporu w drogach oddechowych.

Dokładny mechanizm rozszerzającego wpływu halotanu na oskrzela nie jest znany; dyskutowane jest przede wszystkim bezpośrednie działanie zwiotczające mięśnie oskrzeli, nowsze badania nie potwierdzają natomiast hipotezy o specyficznym pobudzeniu (3₂-adrenergicznym.

7.1.5 Wpływ na układ nerwowo-mięśniowy

Halotan w niewielkim stopniu powoduje zwiotczenie mięśni; działanie zwiotczające mięśnie polega na depresji ośrodkowej. Klinicznie główną rolę odgrywa interakcja ze środkami zwiotczającymi mięśnie.

I Halotan wzmaga i przedłuża działanie niedepoia-ryzujących środków zwiotczających, jak wekuro-nium, rokuronium lub atrakurium. Z tego powodu w znieczuleniu halotanowym dawki tych środków muszą być zmniejszone.

Macica. Halotan powoduje zwiotczenie mięśnia macicy, działanie odgrywające ważną rolę w znieczuleniu w położnictwie. Szczegóły - zob. rozdz. 21.

Drżenia mięśniowe są częstą reakcją w okresie wybudzania ze znieczulenia halotanem. Dokładny mechanizm nie jest znany. Przypuszczalnie jest to reakcja na utratę ciepła; drżenia mogłyby być również objawem powrotu funkcji neurologicznych.

7.1.6    Ośrodkowy układ nerwowy

EEG. Ze wzrostem głębokości znieczulenia zamiast szybkich fal o małej amplitudzie pojawiają się fale wolniejsze o większej amplitudzie.

Po krótkim znieczuleniu halotanowym sprawność umysłowa jest także upośledzona przez wiele godzin.

Ukrwienie i przemianę materii w mózgu oraz ciśnienie śródczaszkowe opisano w rozdz. 41.

7.1.7    Nerki

Halotan, podobnie jak inne anestetyki wziewne w postaci par, zmniejsza ukrwienie nerek, przesączanie kłębuszkowe oraz wydalanie moczu w stopniu zależnym od dawki. Podanie płynów przed zabiegiem ma zapobiec tym skutkom lub je osłabić.

W czasie znieczulenia halotanowego wydalane są zwykle małe ilości stężonego moczu, prawdopodobnie wtórnie z powodu reakcji krążenia i zmniejszenia przez halotan przesączania kłębuszkowego.

Efekty nerkowe halotanu ustępują szybko po przerwaniu podawania.

7.1.8    Wątroba

Halotan hamuje czynność wątroby; działanie to szybko ustępuje po przerwaniu podawania. Ukrwienie narządów trzewnych i tym samym wątroby maleje w znieczuleniu halotanem, przypuszczalnie z powodu zmniejszenia ciśnienia perfuzyjnego. Nie wykazano jednak uszkodzeń wątroby spowodowanych niedokrwieniem.

„Halotanowe zapalenie wątroby”. Ze względu na podobieństwo budowy chemicznej halotanu i toksycznego dla wątroby chloroformu istniała początkowo obawa, że halotan również może działać na nią toksycznie. W doświadczeniach na zwierzętach nie stwierdzono jednak żadnych uszkodzeń wątroby typowych dla chlorowcowanych węglowodorów.

Stwierdzono jednak klinicznie u nielicznych pacjentów ok. 1-16 dni po znieczuleniu halotanowym żółtaczkę z gorączką i odchyleniami biochemicznymi typowymi dla zapalenia wątroby. Zespół ten, określany jako halotanowe zapalenie wątroby, występuje głównie po powtórzonej ekspozycji na halotan i może prowadzić do kończącego się śmiercią uszkodzenia wątroby (masywna martwica wątroby). „American National Halothane Stu-