larsen0595

23. Znieczulenie zewnątrzoponowe 595

przestrzeń

podpajęczynówkowa

— worek opony twardej

Ć3 “

(zakończenie opony twardej)

otwory krzyżowe grzbietowe grzebień krzyżowy pośrodkowy ^ rozwór krzyżowy \ ^% rożki krzyżowe

_N ^N rożki guziczne ^s kość guziczna

Ryc. 23.12 Anatomia kości krzyżowej.

Zespół ogona końskiego rozpoznaje się na podstawie:

- zaburzeń w oddawaniu moczu (opróżnianiu pęcherza moczowego),

- nietrzymania stolca,

- zaburzeń czucia w zakresie segmentów krzyżowych (ostro odgraniczone znieczulenie określane jako „spodnie jeźdźca”),

- porażenia m. trójgłowego łydki i małych mięśni stopy,

- segmentamego ubytku odruchów.

Przyczynami tego zespołu mogą być m.in.: punk-cja stożka rdzeniowego igłą zewnątrzoponową, krwiak przestrzeni zewnątrzoponowej, ropień, zanieczyszczenia chemiczne. Wśród przyczyn nie-anestezjologicznych należy wymienić: podwiązanie naczyń biodrowo-krzyżowych zaopatrujących obwodowy koniec rdzenia kręgowego oraz ucisk na krzyżowe korzenie nerwowe lub nerw sromowy podczas operacji miednicy.

8 Znieczulenie krzyżowe

Znieczulenie krzyżowe jest szczególnym rodzajem znieczulenia zewnątrzoponowego, w którym środek znieczulający miejscowo wstrzykuje się do kanału kości krzyżowej. Wprawdzie w znieczuleniu krzyżowym możliwe jest uzyskanie stosunkowo obszernej blokady, ale trzeba do tego użyć znacznej ilości anestetyku lokalnego, którego wstrzyknięcie do kanału krzyżowego pociąga za sobą duże niebezpieczeństwo wystąpienia reakcji toksycznych. Poza tym jakość znieczulenia, wyłączając okolicę krzyżową, jest często niezadowalająca. Dlatego też znieczulenie krzyżowe wykonuje się rzadko, na ogół wtedy, gdy chodzi o uzyskanie blokady wyłącznie krzyżowych i ogonowych korzeni nerwowych, np. przy operacjach krocza lub w położnictwie.

8.1 Podstawy anatomiczne

Kość krzyżowa (ryc. 23.12) powstaje z połączenia pięciu kręgów S1-S5. Od góry jest ona połączona z 5 kręgiem lędźwiowym, u dołu z kością guzicz-ną przez więzadło krzyżowo-guziczne, po bokach z kością biodrową. Duże różnice anatomiczne kości krzyżowej mogą utrudniać punkcję kanału krzyżowego u dorosłych.

Rozwór krzyżowy stanowi wejście do kanału krzyżowego lub ogonowego. Leży on na wysokości S5 i sięga szczytem najczęściej do połowy S4, a czasem wyżej. Ważnymi punktami orientacyjnymi wejścia do kanału krzyżowego są rożki krzyżowe, które mogą być jednak różnej wielkości, a u pacjentów otyłych są trudno wyczuwalne. Rozwór krzyżowy w odcinku od kości krzyżowej do kości guzicznej pokryty jest więzadłem krzyżowo--guzicznym. Błona ta zostaje przebita przez igłę przed wejściem do kanału krzyżowego.

Kanał krzyżowy. Wymiar przednio-tylny przekroju kanału zmienia się osobniczo od 2 mm do 1 cm.