larsen0829

31. Leczenie bólu pooperacyjnego 829

31. Leczenie bólu pooperacyjnego 829

skala wizualna (VAS)

strona przednia (chory)

bez bólu			ból nie do wytrzymania I
za pomocą tej skali prc	szę okr	ślić ode	I tuwany przez Pana/Panią ból

strona tylna (badający)

0 10 20 3(	) 40	50 e	0 70 80 90 100

skala opisowa (VRS)

jakim słowem może Pan/Pani określić odczuwany w tej chwili ból?

bez bólu	średni	średnio silny	silny	najsilniejszy, jaki można sobie wyobrazić

zmodyfikowana skala bólowa (Prince Henry Hospital)

ból	skala
bez bólu	0
przy poruszaniu się	1
przy głębokim oddychaniu	2
w spokoju	3

skala numeryczna (NRS)

proszę określić silę odczuwanego przezPana/Panią bólu

0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
bez ból nie do bólu wytrzymania

ważnie n. trójdzielny) i dochodzą do wzgórza i tworu siatkowatego. Tu rozpoczynają się włókna projekcyjne do kory mózgowej. Twór siatkowaty, wzgórze i kora mózgowa biorą udział w przetwarzaniu sygnału nocyceptywnego, tzn. że bez odpowiedniej czynnos'ci kory mózgowej odczuwanie bólu nie byłoby możliwe. Pobudzenie wstępującego tworu siatkowatego aktywującego ból wpływa na stopień przytomności.

Szczegóły struktur anatomicznych i podstawy neurofizjologiczne, które mogą ułatwić zrozumienie mechanizmu bólu, opisano w odpowiednich podręcznikach.

2.2.4 Endogenne systemy kontroli bólu

Organizm jest wyposażony w układ zstępujący kontroli bodźców nocyceptywnych, który zmniejsza aktywność ośrodkowych systemów nocyceptywnych i w ten sposób hamuje ból (ryc. 31.2 a i b). Układ kontroli bólu jest położony w śródmózgowiu i w jądrach szwu. Doświadczalne drażnienie tej okolicy powoduje całkowitą analgezję, bez wpływu na odczuwanie bodźców innego rodzaju.

W endogennej kontroli bólu uczestniczą receptory opioidowe z odpowiednimi ligandami (endorfina, enkefalina, dynorfina). Przykład: w okołoko-morowej istocie szarej i w szwie odkryto enkefali-ny będące przekaźnikami.

2.3 Ocena bólu

Ból jest zawsze odczuciem subiektywnym, którego obserwator nie może obiektywnie ocenić. Dlatego chory spotyka się często z przykrym niezrozumieniem ze strony lekarzy i personelu pielęgniarskiego.

W odczuwaniu bólu, tak jak innych doznań zmysłowych, istnieje związek między siłą bodźca a nasileniem bólu. U chorych nie można jednak ani zmierzyć siły bodźca wywołującego ból, czyli aktywności nocyceptorów, ani obiektywnie ocenić nasilenia bólu, ponieważ na doznanie bólowe mają wpływ także inne (zewnętrzne i wewnętrzne) czynniki.

Skala opisowa i analogowa. W warunkach klinicznych do oceny bólu stosuje się skalę analogową lub opisową (ryc. 31.3). Skala opisowa zawiera kryteria, według których pacjent ocenia słownie nasilenie i rodzaj bólu, np.:

0    brak bólu,

1    lekki ból,

Ryc. 31.3 Skale używane przez pacjenta do oceny intensywności bólu pooperacyjnego.

2    dokuczliwy ból,

3    przeszkadzający ból,

4    silny ból,

5    zadręczający ból.

Wśród skal analogowych często używana jest skala wizualna; pacjent otrzymuje 10-centyme-trową linijkę, na której końcach znajdują się określenia: „brak bólu” z jednej strony, a „ból nie do wytrzymania” z drugiej strony. Pacjent nanosi ołówkiem na linijkę nasilenie swojego bólu.