Obraz�6

158 Podstawy dydaktyki ogólnej

gdyż nawet małe dziecko jest już zdolne do operowania określonymi uogólnieniami na podstawie własnego, skromnego jeszcze doświadczenia.

Uzależnianie doboru metod nauczania od jego-celów, od wieku uczniów oraz od cbacajcterystycznycb własciwości przedmipt_ów nau-jgzanycłTw .syknie, nie znaczy również, że np. na lekcjach fizyki trzeba wyłącznie posługiwać się metodami laboratoryjnymi, a na lekcjach języka ojczystego lub historii — słownymi itp. Rezygnowanie na lekcjach fizyki, chemii, biologii lub geografii z metod słownych, służących przekazywaniu uczniom gotowych informacji, byłoby równie niewskazane, jak unikanie angażującego różne analizatory demonstrowania określonych rzeczy i zjawisk na lekcjach przedmiotów humanistycznych albo też niedocenianie znaczenia metod praktycznych w nauczaniu zawodu.

Z tych rozważań wynika, że kryteria doboru metod nauczania maia nie tyle charakter wykluczający, co raczej ukierunkowujący, że wskazują tendencje główne, aczkolwiek nie jedyne. Dlatego też jednostronność w posługiwaniu się metodami oglądowymi, słownymi czy praktycznymi nie zapewnia dobrych wyników pracy dydaktycznej. Takiej właśnie jednostronności przeciwstawia się postulat racjonalnego łączenia różnych metod pracy dydaktycznej, o czym już wspominaliśmy. Postulat ten obowiązuje zarazem nie tylko w zakresie zaznajamiania uczniów z nowym materiałem, lecz również przy jego utrwalaniu oraz przy kontroli i ocenie uzyskiwania wyników.

Sprawdzian 7

1.    Podaj definicję metod nauczania oraz wykaż, że nie są one tożsame z zasadami, środkami i formami organizacyjnymi.

2.    Jakie czynniki przesądzają o racjonalnym doborze metod nauczania? Wymień je, ilustrując odpowiedź przykładami.

3.    Opisz scharakteryzowane w tym rozdziale kryteria podziału metod nauczania.

4.    Wymień i scharakteryzuj metody należące do grupy metod oglądowych, słownych i opartych na działalności praktycznej uczniów.

5.    Uzasadnij nieodzowność posługiwania się w pracy dydaktyczno-wychowawczej różnymi metodami tej pracy, odwołując się do argumentów psychologicznych, pedagogicznych i organizacyjnych.

Bibliografia do rozdziału VII

Arends R.I. Learning to Teach. New York 1988. Meridan Books.

Colcman J.S. The Role of Modern Technology in Relation to Stimulation and Games for Learning. W: Tickton S.G. (red.) To Improve Learning. Tom 2, New York-London 1971, R.R. Bowker Co.

Dawid J.W. Nauka o rzeczach. Wrocław 1960, Ossolineum.

Doroszewski W. Sztuka dyskutowania. „Trybuna Ludu” 1974, nr 208 z 27 lipca.

Flechsig K.H. Erstfassung eines Katalogs didaktischer Modelle. Góttingen 1978. Maszynopis powielony.

Gaudig H. Didaktische Praludien. Wyd. 3. Lcipzig 1908, BG. Teubner.

Geissler E.E. Allgemeine Didaktik. Grundlagen eines erziehenden Unterrichts. Stuttgart 1975, Ernst KJett Verlag.

Głóckel H. Vom Unterricht. Lehrbuch der Allgenteinen Didaktik. Bad Heilbrunn 1990. Yerlag Julius Klinkhart.

Kerr C. Foreword „Higher Education” 1972, nr 1.

Klingberg L. Einfuhrung in die allegmeine Didaktik. Yorlesungen. Berlin 1972, Volk und Wissen Verlag.

Komeński J.A. Wielka dydaktyka. Wrocław 1956, Ossolineum.

Kruszewski K. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa 1991. PWN. Kupisiewicz Cz. O efektywności nauczania problemowego. Wyd. 5 Warszawa 1976. PWN. Kwiatkowski S.M. Heurystyki i algorytmy w procesie dydaktycznym. Warszawa 1991, wyd. Politechniki Warszawskiej.

Lech K. System nauczania Wyd. 3. Warszawa 1971, PWN.

LcmerL.J., Statkin M.N. O mietodach obuczenija. „Sowietskaja Piedagogika” 1956. nr 3. Mauriras-Bousąuet M. Une techniąue pedagogiąue d’aventr: les jeux de simulation. „Perspectives” 1974, nr 4.

Neuncr G. (red.) Padagogik. Berlin 1970, Volk und Wissen Verlag.

Okoń W. Zarys dydaktyki ogólnej. Wersja programowana. Warszawa 1970. PZWS. Okoń W. Słownik pedagogiczny. Wyd. 5. Warszawa 1992. PWN.

Okoń W. Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1987. PWN.

Pestalozzi J.H. Jak Gertruda uczy swoje dzieci. Tłum. W. Szewczuk. Wrocław 1955. Ossolineum.

Sotnicki K. Dydaktyka ogólna. Toruń 1948, Księgarnia Naukowa T. Szczęsny i Spółka. Szewczuk W. (red.) Słownik psychologiczny. Warszawa 1979, Wiedza Powszechna. Zaczyński W. Metody nauczania W: Wujek T., Krawcewicz S., Godlewski M. (red.) Pedagogika. Warszawa 1974, PWN.

Zuckerman D.W.. Horn R.E. The Guide to Simulation Games for Education and Teaching. leńngton (Mass.) 1973, Information Ressources Inc.