242 ZARZĄDZANIE zasobami ludzkimi
zostaną jasno i klarownie wyjaśnione osobom, które bezpośrednio odczują na sobie ich skutki. Akceptacja i zrozumienie zmian są gwarancją ich powodzenia.
System wynagrodzenia i zadowolenie z pracy wpływają na motywację każdego pracownika. Lecz motywacja zależy również od zakresu obowiązków i możliwości osiągania sukcesów, a także od indywidualnych oczekiwań, iż nagroda będzie współmierna do wysiłków. Odczucia te i sposoby nagradzania także w dużej mierze zależą od skuteczności przekazywania informacji płynącej z góry, od przełożonych.
Przede wszystkim jednak należy stworzyć skuteczny sposób komunikowania się w obie strony, a nie tylko przekazywania informacji z góry. Przełożeni muszą wciąż informować podwładnych o planach i zasadach, które ich będą dotyczyć, zaś podwładni mają prawo reagować, prezentując swe opinie na temat wspomnianych propozycji i działań.
Pamiętajmy jednak o umiarze i nie przesadzajmy z troską o zapewnienie przyjaznych stosunków; nie ograniczajmy się też do przeprowadzanych „na siłę" redukcji wrogich reakcji. Podstawową, „obowiązującą” przez cały XX wiek cechą zarządzania jest tymczasowość: pewne teorie nagle okazują się niezwykle modne, zaś w chwilę później ustępują miejsca innym, jeszcze bardziej „słusznym". Jednym z takich „chwilowo słusznych” poglądów była teoria „sprawnego komunikowania" w zarządzaniu. Metoda ta sugerowała rozwiązywanie problemów zarządzania na podstawie następujących założeń:
1. Potrzeby i cele obu stron, pracowników i pracodawcy, na dłuższą metę są takie same. Pomysły i cele kierownictwa i personelu można połączyć w spójny i jednolity zbiór.
2. Pojawiające się różnice zdań między kierownictwem a personelem są rezultatem nieporozumień spowodowanych złą komunikacją.
3. Poprawa systemu komunikowania gwarantuje rozwiązanie wszystkich konfliktów w zakładzie pracy.
Teoria ta wydaje się dość atrakcyjna i częściowo rzeczywiście jest słuszna. Jej słabość polega na tym, że założenia są zbyt ogólne, szczególnie w przypadku tezy, że ostateczne cele kierownictwa i personelu muszą być wspólne. Teoria ta zakłada,
podobnie jak paternalizm, iż lojalność załogi można zdobyć przede wszystkie poprzez dobre traktowanie i informowanie. Ale przecież ludzje pracujący w firmie mają także inne zobowiązania, niejednokrotnie znacznie dla nich ważniejsze - i co wtedy?
Fakt, że ludzie mają różne zobowiązania - nie tylko w stosunku do zak{a(ju pracy - i że różnią się poglądami, nie oznacza bynajmniej, że komunikowanie jest nieistotne. Wprost przeciwnie: szczególne tam, gdzie istnieją rozbieżności i konflikty, rola skutecznego systemu komunikowania staje się wręcz nieoceniona. Nigdy nie można jej jednak przeceniać - sprawna komunikacja może jedynie złagodzić różnice i otworzyć drogę do lepszej współpracy ale nie może niestety konfliktów rozwiązać i wyeliminować.
Na nasze postawy i odczucia najsilniej wpływa grupa, z którą się identyfikujmy. „Kierownictwo”, „związek", rodzina, grupa etniczna czy religijna, z której się wywodzimy, partia polityczna, do której należymy - wszystkie te grupy wpływają na to, jak zareagujemy pa daną informację. Podobne doświadczenia i zbliżony światopogląd kierownictwa stanowią mocniejszą broń niż surowe naporpnie nia, które stosują kierownicy nieakceptowani przez podwładnych, czujących, że szef jest „obcy”. Ich opór będzie tym mocniejszy, im bardziej przekazywane im wiadomości będą stały w sprzeczności z ich przekonaniami.
Co powinno się przekazywać podwładnym
Zakres informacji przekazywanych personelowi zależy od ich znaczenia. Tr*eba się zatem dobrze zastanowić, co pracownicy tak naprawdę chc=ą usłyszeć.
Cele sątr^y; p0 pierwsze - upewnić się, czy pracownicy rozumieją i akcentują proponowane przez kierownictwo działania; po drugie _ przekonać personel do wykonywania zadań określonych prze;z kierownictwo; po trzecie - poprzez wspomniane kroki ^j|nj ej związać pracowników z firmą.
Sposoby Przekazywania informacji
W przedsiębiorstwach istnieje wielka różnorodność sposobów przekazu jnf ormacji. Można wykorzystywać biuletyny, pisma, tablice ogłoszeń, a nawet wideo. Jednak zawsze należy pamiętać, że komunikacja ma być „w obie strony”, co znaczy,