str06

306    ton* pttrwsiy Podstawy nauk o wychowaniu

poprzez program i realizację). Drugie mają na celu właściwe planowanie uczenia się, podział na cele i etapy uczenia się oraz konkretne oddziaływania, metody i techniki.

Analiza dydaktyczna zawiera dydaktyczną część analityczną, metodyczną część konstrukcyjną i pragmatyczną część ewaluacyjną. W każdej z nich w centrum znajdują się formalne listy kontrolne, które muszą zostać utworzone, a zadania na nich umieszczone muszą być zrealizowane.

Wymagania analizy:

►    zwerbowanie grupy docelowej;

►    ustalenie idei i celów kształcenia;

►    wyjaśnienie zapotrzebowania i zakresu kształcenia;

►    analiza rzeczowa treści kształcenia;

►    ogólne zdefiniowanie celów ogólnych i szczegółowych;

►    ustalenie wymiarów nauki;

►    konkretna realizacja wszystkich celów kształcenia (przez określenie kolejności);

►    wybór metod i materiałów (obiekty działania i obiekty eksperymentalne, środki uświadamiania, zakresy i reguły ćwiczeń);

►    wykonanie dokładnego planu czasowego.

Wymagania konstrukcyjne:

►    przygotowanie i realizacja sytuacji uczenia się za pomocą metod, technik i działań;

►    kierowanie, sterowanie i towarzyszenie procesowi uczenia się;

►    elastyczne radzenie sobie ze zmianami i przeszkodami.

Wytyczne dla konkretnego zaplanowania przekazu (realizacja):

►    opracowanie dokładnego planu i jego przebiegu czasowego. (Można to uczynić przez uprzedzenie kroków. Poprzez antycypację

KONTEKSTY

Przykład planowania.

Załóżmy, że idea i cel kształcenia brzmi: .Stworzenie atmosfery pełnej zaufania w celu komunikacji pozbawionej lęku w grupie". Pierwszym krokiem byłaby rzeczowa analiza pojęcia zaufania. Należałoby wyjaśnić, czym ogólnie jest zaufanie, do czego jest potrzebne oraz jak i poprzez co można je zdobyć. Taka rzeczowa analiza jest konieczna, ponieważ metodyczne ujęcie pojęcia wymaga automatycznie odniesienia merytorycznego. Istotne jest to, że żadna treść nie może zostać całkowicie zanalizowana i planowo zabezpieczona. Istnieją tu naturalne granice. Dlatego to podejście służy raczej orientacji metodycznej. Oznacza to, że jeśli na przykład przy analizie rzeczowej pojęcia zaufania pojawi się wyrażenie oznaczające zmniejszenie blokad jako warunek budowania zaufania, potencjalna realizacja bardziej zwróci uwagę na to, że wszyscy członkowie grupy chcą być uznawani za osoby posiadające indywidualne oczekiwania, potrzeby i interesy. Przykładowo dla osiągnięcia takiego celu istotną rolę orientacyjną odgrywa podział miejsc przy stole i jest jednym z warunków, które trzeba wcześniej zaplanować.

Po wykonaniu analizy rzeczowej należy się zastanowić, jakie wymiary powinny zostać uwzględnione w stopniu szczególnym, a jakie dodatkowo dołączone. Trzeba na przykład zadecydować o tym, czy nie należałoby od początku odnieść się do wymiaru instrumentalnego, na przykład pytając, jak można konkretnie zbudować zaufanie jako formę działania. W ogłoszeniach pojawiają się w tym kontekście sformułowania, takie jak .środki nauki sprawią, że uczący się będą wiedzieć więcej, będą więcej umieć i dokładniej odczuwać, doznawać i zauważać".

Po analizie rzeczowej w sposób konkretny formułowane są cele ogólne i szczegółowe oraz merytorycznie przekazywane doświadczeniu.

Następnie dokonywany jest wybór metod spośród przyporządkowanych i ramowych systemów metodycznych. To zadanie stanowi szczególny problem. Należy mianowicie wyjaśnić, czy metody i ich techniki rzeczywiście przekazują zamierzoną treść lub powzięty cel i czy mogą zostać przyswojone przez grupę docelową. Z góry przejrzysty musi być charakter, funkcja i zasięg metody.