Untitled6(5)

14 Dzień 1 (23 marca 1998 r.)

tyczących polityki, a szczerze mówiąc, nie wiem, dlaczego podatnicy mieliby płacić profesorom uniwersyteckim, gdyby nie potrafili oni lub nie chcieli udzielać takich rad.

Typowe dla Musgrave’a jest wykorzystywanie pozytywnych modeli zachowań rynku prywatnego, aby z zasady optymalizacji Pareta wywieść uzasadnienie interwencji państwa w postaci polityki ad hoc, a nawet bardziej w postaci opracowywania ustaw związanych z podatkami i wydatkami. Buchanan natomiast skupia się na pozytywnych modelach interwencji państwa, aby wywieść zasady konstytucyjne, które ograniczą politykę doraźną i działania ustawodawcze. Buchanan posuwa się o krok wyżej w hierarchii podejmowania decyzji politycznych, lecz wykazuje równie normatywne podejście jak • Musgrave na niższym, interwencjonistycznym szczeblu. Buchanan pragnie ukazać, w jaki sposób powinno być zorganizowane państwo i jak powinno sią nakładać ograniczenia na rząd. aby wszystko lepiej funkcjonowało. Dennis Mueller (Mueller 1990) przedstawił ostatnio tę sprawę w swoim artykule na temat prac Buchanana. Rzecz jasna. Buchananowi zawsze chodzi o korzyść jednostki, a nie o jakieś abstrakcyjne korzyści państwa. Jednak indywidualizm metodologiczny jest ogólnie przyjętą koncepcją w ekonomii i nie stanowi on linii podziału między normatywnymi poglądami Buchanana i Musgrave’a.

Sądzę, że zarówno wybór publiczny, jak i finanse publiczne oferują pożyteczne rady dla polityki państwa. Oczywiście potrzebne są nam dobre zasady konstytucyjne, lecz potrzebujemy także dobrej polityki na niższym szczeblu podejmowania decyzji. Obie te sprawy idą w parze i nie ma tu żadnych sprzeczności.

Być może. mój punkt widzenia stanie się jaśniejszy, gdy wprowadzę trzeci poziom podejmowania decyzji ekonomicznych, a mianowicie podejmowanie decyzji na szczeblu firmy, co badają ekonomiści od biznesu. Podczas gdy ekonomista zakłada, że przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk, to ekonomista w biznesie straciłby posadę, gdyby tak naprawdę się stało. Wbrew pozorom, nie ma sprzeczności między poglądami ekonomistów i osób zarządzających przedsiębiorstwem; reprezentują oni jedynie dwa odmienne poziomy abstrakcji podyktowanej koniecznością znajdywania uproszczonych odpowiedzi na szczegółowe pytania.

Ekonomista zajmujący się finansami publicznymi jest ekonomistą biznesowym państwa, a także jest ekonomistą konstytucyjnym sfery przedsiębiorstw. Menedżer zaś jest ekonomistą konstytucyjnym wobec swoich pracowników, kiedy opracowuje strukturę bodźców w swojej spółce, a ekonomista zajmujący się wyborem publicznym jest ekonomistą biznesowym zgromadzenia konstytucyjnego. Krótko mówiąc, istnieje hierarchia procesów podejmowania decyzji przez ludzi, a szczebel, na jakim wykorzystuje się koncepcje normatywne bądź pozytywne, zależy od tego, co się bada. Nie istnieje coś takiego jak uniwersalny poziom abstrakcji.

Po tych wywodach czas rozpocząć wykłady.