68 Rozdział 2. Definicje dyslcksji
znaniu się z tym materiałem nasuwa się jeden istotny problem, mianowicie, co tak naprawdę stanowi objaw dysleksji (np. trudności w czytaniu), cojcfl jej skutkiem (np. problemy z wypowiadaniem się), a co jest efektem zaburzeń różnego rodzaju wspólwystępujących z dyslcksją (np. kłopoty z uwagą).
Należy podkreślić, że podstawowym objawem dysleksji są trudności w opanowaniu czytania, uporczywe i o znacznym nasileniu (tzn. dziecko pozostaje wyraźnie w tyle za swoimi rówieśnikami, a trudności utrzymują się mimo podjęcia starań w celu ich zniwelowania - por. rozdz. 8 i 9).
Kluczowe dla dysleksji trudności w czytaniu dotyczą dekodowania wyrazów, a ujawniają się wolniejszym tempem i obniżoną poprawnością. Najwyraźniej można je rozpoznać przy czytaniu izolowanych wyrazów lub pseudowyrazów, w czytaniu tekstu trudności mogą być mniej nasilone. Innym objawem mogą być zaburzenia pisania, głównie w zakresie poprawności zapisu. Wszelkie inne objawy mogą, ale nie muszą, występować. Najczęściej są to przejawy oraz skutki deficytów fonologicznych, a także tempa przetwarzania informacji.
Na zakończenie warto przytoczyć fragmenty definicji Padgeta, Knighta i Sawyera (1996), która bardzo trafnie odnosi się do opisu dyslek-sji: «Dysleksję charakteryzują słabe sprawności dekodowania i pisania \spdkng] podobnie jak deficyt w świadomości fonologkznej i /lub manipulacji fonologicznej. Te pierwotne cechy mogą współwystępować z trudnościami językowymi i deficytami w STM. Wtórne cechy mogą zawierać obniżone rozumienie w czytaniu (wywołane pracz trudności z dekodowaniem i pamięcią) oraz słabą ekspresję pisemną, podobnie jak problemy z organizowaniem informacji w celu uczenia się czy zapamiętywania/przypomina-nią” (s. 55).
Część II
Mechanizmy
i obraz kliniczny dysleksji