CCF20090811056

146 Saren Kierkegaard, Modlitwy. Nowa interpretacja jego życia i myśli

od tego, co estetyczne, jest dalekie od spekulacji, ponieważ zarówno estetyzm, jak i spekulacja stoi na drodze samo-realizacji i sprowadza się do zaniku autentycznej indywidualności.

1. STADIUM ESTETYCZNE

Osoba, która żyje na poziomie stadium estetycznego nie jest całkowicie sobą; taka osoba żyje w pośpiechu, zdeterminowanym przez okoliczności zewnętrzne h Nie posiada wewnętrznej spójności, nie ma samo-determinacji płynącej z wnętrza, nie ma żadnej prawdziwej ciągłości, na której mogłaby oprzeć swoją egzystencję^{1 2}. Takie osoby żyją dla przyjemności³. Ocierają się o powierzchnię życia: są obserwatorami, widzami, smakoszami, lecz nie prawdziwymi uczestnikami. „Estetyczne w człowieku jest to, dzięki czemu staje się on natychmiast tym, czym jest...”⁴. Kierkegaard chce przez to powiedzieć, że esteta, ten, który żyje dla przyjemności, żyje chwilą; wszystko jest chwilą, oznacza to, że chwila jest w istocie niczym. Tutaj czas nie jest traktowany poważnie ⁵. Zaś powiedzenie, że osoba jest determinowana z zewnątrz oznacza, że esteta nie ma prawdziwej wolności. Esteta zdaje sobie sprawę z istnienia wyboru, lecz wybór jako taki, nie jest dla niego ważny^{6 7}. Rzecz jasna, wyborów można dokonywać, lecz nie są one uznawane za własne, nie są traktowane poważnie; wreszcie nie są one wysuwane przez samą jednostkę¹. Jednostka znika, rozpływa się w otoczeniu stworzonym przez środowisko ⁸. Jego centrum znajduje się na peryferiach. Żyje na zewnątrz samego siebie⁹. Krótko mówiąc, to co w estecie mogłoby ukonstytuować jego własne ja, jest tylko „skoncentrowaną różnorodnością wchodzących w jego skład elementów” ^{10 11}. Wprawdzie można tu zaobserwować rozwój, lecz rozwojem dla estety jest stawanie się tym, czym on już jest ⁿ. Celem życia jest więc osiąganie przyjemności, a zdrowie, uroda, bogactwo, sława, pozycja czy inne rzeczy, są postrzegane jako najwyższe dobro. Nawet tam, gdzie warunek konieczny do osiągnięcia tej przyjemności zawarty jest w samej jednostce, to nie umieszcza go tam jednostka, w dosłownym znacze-

1

Either-Or, II, 151.

2

^I    Purity of Heart, cf. ss, 53-67.

3

Either-Or, II, 21.

4

^ Tamże, s. 149.

5

   Postscript, s. 265.

6

   Either-Or, II, 141.

7

   Tamże, s. 152.

8

   Tamże, s. 193.

9

⁵ Tamże, s. 142.

10

Tamże, s. 189.

11

   Tamże, s. 150.