CCF20090811060

150 Saren Kierkegaard, Modlitwy, Nowa interpretacja jego życia i myśli

Wszystko wynika z logiki. W Systemie nie ma prawdziwego stawania się, a więc i wolności czy nowatorstwa. Różnorodne części Systemu są ze sobą powiązane za pomocą kategorii konieczności. Jednak to wyrażenie natury rzeczywistości w abstrakcyjnym systemie, będąc porównane do samej rzeczywistości, jest tylko możliwością; jest nią, ponieważ spekulatywna myśl przekształca wszystko w możliwość, tak że należy ona do sfery estetycznej.

Jak pisze Kierkegaard w Postscriptum...:

Myśl abstrakcyjna bierze pod uwagę zarówno możliwość, jak i rzeczywistość, lecz jej pojęcie rzeczywistości jest fałszywym odbiciem, ponieważ medium w duchu, którego to pojęcie zostaje pomyślane, nie jest rzeczywiste, lecz możliwe. Abstrakcyjna myśl może uchwycić się rzeczywistości tylko poprzez jej unieważnienie i właśnie to anulowanie rzeczywistości polega na przekształceniu jej w możliwość... . Cała wiedza na temat rzeczywistości jest możliwością²⁶.

Prawdopodobnie najpoważniejsze skutki filozoficznego utożsamienia myśli i egzystencji zostały wspomniane powyżej. Jednym z nich jest eliminacja egzystującej jednostki, innym jest redukcja rzeczywistego stawania się jednostki do zaledwie konceptualnego stawania się, które z punktu widzenia Kierkegaarda w ogóle nie jest stawaniem się.

W olbrzymim wysiłku osiągnięcia prawdy obiektywnej, podmiot eliminuje sam siebie jako egzystującą jednostkę. Zapomina, że egzystuje. Obiektywne myślenie jest całkowicie różne od subiektywnego, powie Kierkegaard²⁷. Bo przecież myśliciel, który pozostawia siebie na zewnątrz swojej myśli, raczej nie potrafi wyjaśnić życia. Mówiąc wprost, myśliciel może pozostawić siebie samego na zewnątrz swojego myślenia poprzez dążenie do obiektywizmu, jak również poprzez identyfikację podmiotu i przedmiotu po zastosowaniu mediacji, tak jak czynił to Fichte lub nawet poprzez rozpłynięcie się jednostki w rodzie ludzkim lub gatunku. W tym ostatnim przypadku jednostka liczy się mniej niż ród; stając się jego zwykłym przedstawicielem lub typowym przykładem. Taki punkt widzenia na jednostkę jest sprzeczny z przekonaniem zakładającym, że człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, jak i poglądem, który sugeruje, że stoi on ponad rodem²⁸.

Jeśli filozofia spekulatywna utraci to, co pojedyncze, czyli „egzystującego”, jak może oczekiwać wiedzy na temat tego, czym jest rzeczywistość, lub co to znaczy realizować indywidualną egzystencję. Cala rzeczywistość poznana przez umysł, zmienia się w możliwość, a jedyną rzeczywistością, do której człowiek ma więcej niż kognitywny stosunek, jest jego własna rzeczywistość, jego osobista egzystencja. Jeśli spekulatywna refleksja pomija w swoich rozważaniach jedyną rzeczywistość,

²⁶    Tamże, s. 279.

²⁷    Tamie, s. 70.

^2S Tamże, ss. 307, 315, także journals, 1050.