54 Janusz Buga, Helena Kassyk-Rokicka
przypada na gospodarstwa o powierzchni nie większej niż 5 ha, natomiast liczba 66,2 informuje, że 66,2% całkowitej powierzchni zajmują gospodarstwa o powierzchni nie przekraczającej 20 ha.
Tabl. 16. Skumulowane udziały liczebności i całkowitej powierzchni gospodarstw rolnych w badanym województwie
Powierzchnia gospodarstwa w ha |
Skumulowany procent liczby gospodarstw |
Skumulowany procent całkowitej powierzchni |
0-2 |
15 |
6,2 |
2-5 |
45 |
16,2 |
5-10 |
70 |
38,7 |
10-20 |
92 |
66,2 |
powyżej 20 |
100 |
100,0 |
Gdybyśmy założyli (abstrakcyjnie), że zjawisko koncentracji nie występuje, wówczas badane gospodarstwa miałyby identyczną (tę samą) powierzchnię - czyli łączna powierzchnia rozkładałaby się równomiernie na wszystkie analizowane gospodarstwa14. W celu zorientowania się, z jaką siłą występuje koncentracja zbudujemy wykres (rys. 2), na którym osiom współrzędnych odpowiadają: skumulowany procent liczby gospodarstw oraz skumulowany procent całkowitej powierzchni gospodarstw rolnych. Na podstawie danych z tablicy 16 zaznaczono punkty odpowiadające kolejnym wielkościom gospodarstw: na przykład punkt B odpowiada gospodarstwom o powierzchni równej lub mniejszej od 10 ha. W identyczny sposób odczytujemy pozostałe punkty (A, C, D, E). Punkty na wykresie od punktu 0 (współrzędne 0:0) do punktu E (współrzędne 100:100) łączymy odcinkami. W wyniku otrzymujemy linię łamaną.
14 Por. W. Sadowski, op.cits. 77-78.
Skumulowany procent liczby gospodarstw
Rys. 2
Jeżeli połączymy odcinkiem punkty 0 z E, to wówczas uzyskamy taki obraz, który wystąpiłby, gdyby zjawisko koncentracji nie miało miej-acn. W takiej sytuacji, w miarę powiększania wartości skumulowanego tubłcika liczby gospodarstw powiększałby się skumulowany procent Lelkowi tej powierzchni gospodarstw rolnych. Rys. 2 takiej sytuacji nie jjlifllmjc (nie przedstawia), a zatem w rozpatrywanym przykładzie występuje zjawisko koncentracji. Jeżeli krzywa na rys. 2 będzie bardziej (11/minięta ku dołowi (prawy dolny róg), tym większa będzie koncen-!mejnl\ Otóż, siłę koncentracji badanego zjawiska można zmierzyć Obllr/njąc stosunek dwóch pól: wieloboku OABCDE, którego pole !$!Uu,/.imo przez Pi oraz trójkąta OEF. Stosunek koncentracji oznaczy-jfiy przez K. i wówczas otrzymamy:
H I nk więc stopień siły koncentracji ilustruje wielobok koncentracji WWW zwany krzywą koncentracji (lub krzywą Lorenza). Natomiast przc-MjliH kwadratu nazywa się często linią równomiernego podziału.