94294701

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 331

rzęcego w wątrobie (glykogenu). Powstawanie glykogenu z rozmaitych związków możemy dokładnie zbadać na wyciętej wątrobie, w której przez czas dłuższy utrzymujemy sztucznie krążenie krwi.

Doświadczenia tego rodzaju najlepiej się udają na wątrobie żółwia. Do krwi odwłóknionej, przepłukującej narząd, dodajemy określoną ilość badanej substancyi a po pewnym czasie oznaczamy, ile związku tego zniknęło ze krwi i ile powstało glykogenu w wątrobie. Doświadczenia te wykazały, że z glukozy, cukru owocowego i galaktozy może się tworzyć glykogen, natomiast z cukru trzcinowego^ mlekowego glykogenu otrzymać nie możemy.

Większą tedy część wessanej glukozy znajdujemy w wątrobie zamienioną na glykogen. Jednakże przy pożywieniu, stale obfitują-cem w węglowodany, wątroba nie jest w stanie przyjąć całej ilości spożytego cukru.

Jeżeli więc ustrój rozporządza maksymalnym zapasem glykogenu, to w cóż się zamienia pochłonięty cukier, którego komsum-cya dzienna u człowieka, odżywiającego się n. p. kartoflami, wynosi 600 —1000 g.; o utlenieniu takich ilości cukru nie może być mowy, gdyż już 100 g. cukru daje 393 9 kaloryi = 167.400 kg. metrów pracy.

Zobaczymy niżej, że w tym przypadku z cukru tworzą się tłuszcze. Zapasy glykogenu stoją w ścisłym związku z produkcyą ciepła i pracą mięśni. W wątrobie królika, trzymanego czas dłuższy w niższej temperaturze, nie znajdujemy wcale glykogenu.

Podobnie można stwierdzić niezliczoną ilością doświadczeń, że mięśnie pracują przeważnie kosztem węglowodanów. Zapas glykogenu w wątrobie zależny jest przeto od zawartości tegoż w mięśniach. Przy natężonej pracy mięśniowej znika glykogen nietylko z mięśni, lecz i z wątroby Wątrobę możemy tedy uważać jako centralny magazyn glykogenu, który ma zadanie pokrywać braki w-ęglowodanów w rozmaitych narządach. Dostarczanie glykogenu (w^r postaci cukru; odbywa s ę za pośrednictwem krwi, która, nawiasem mówiąc, nawet wówczas, gdy organizm jest głodzony, zawiera zadziwiająco stałą ilość cukru. Gdy zapas glykogenu w mięśniach zostaje zużytj^r, mięśnie czerpią cukier ze krwi, wskutek tego ilość cukru we krwi powinna by się zmniejszyć. Jednakże w miarę znikania cukru z plazmy, glykogen zostaje rozszczepiony w wątrobie i jako glukoza doprowadzony do krwi. Podkreślić musimy ten fakf hydrolizy glykogenu w wątrobie ; świadczy on bowiem, że w ko-