historia sztuki`601

C^asy nowożytne 61

tdniowiecznem upodobaniem do ilustrowania przysłowi, są wielo* aac:ne i moralizujące. Mamy to wszystko w sztuce Brueghela, która dzi* .najduje się znowu w ośrodku zainteresowania historycznego (ryc. 44). _ —Teki bogactwu różnorodnych pierwiastków stylowych w tej mieszani* staje się ów manieryzm niderlandzki pomostem zarówno do właści* *c?o baroku Rubensa, jak do właściwego naturalizmu malarstwa holen* perskiego.

' malarstwo holenderskie sprzeniewierza się, w końcu XVII w., sa* ■emu sobie, przeżywa restaurację wykwintnych manier w stylu życia ekspresji artystycznej i ma swój manieryzm. Przejmując od późnego i-zbensa i jego uczniów (van Dycka) i francuskiej kultury dworskiej zaszczepione na swej nader materjalistycznej kulturze formy, staje się ■ea manieryzm późnej sztuki holenderskiej przejściem zarówno do fran* skiego rokoka, któremu sztuka niderlandzka ofiarowuje malarza tej - ary, co Watteau, jak i do naturalizmu XIX w., który, zwłaszcza w Niem* czzch, nawiązuje do późnej sztuki holenderskiej.

W szystkie te manieryzmy posiadają pewne rysy wspólne, z których wy* cienimy najpierw samodzielność wartości formalnych. Ponieważ te war* ~ ści nie rodzą się tutaj z treści, lecz zostają jej narzucone zzewnątrz, r—eto formy stają się utworami samodzielnemi, konstrukcjami geome* znrcznych linij, płaszczyzn lub brył, które artyści starają się uczynić bar*

Rvc. 44. Pieter Brueghel starszy: Taniec chłopski. Wiedeń, Muzeum Historji Sztuki.

Około r. 1565.