Magazyn60401

196

AUSTRALJA

zachodowi; pogranicze północno-zachodnie prawie puste. Stolica Sydney ma i 262 000 mieszk., czyli prawie 43% ludności stanu; jest największem miastem i najruchliwszym portem handlowym w całej A. Inne miasta: Newcastle 104000 mieszk. (na płn. od Sydney, kopalnie węgla i port morski), Broken Hill 23 000 mieszk. (w pustyniach skrajnego zachodu, kopalnie kruszcowe), Lithgow 15 000 (w górach na zachód od Sydney, huty żelazne). Liczne miasteczka od 5 000 do 15 000 mieszk. Ogromna hodowla owiec (merynosy i krosbredy; 48% owiec w A.), potężna produkcja wełny (50% produkcji australskiej). Hodowla bydła rogatego (24% b. rog. w A.), duża produkcja masła (32% prod. austr.). Po zachodniej stronie gór pas wielkiej uprawy pszenicy (29% prod. austr.). Sadownictwo, dużo pomarańcz. Na stepach południc -zachodu woda rzek Murray i Murrumbidgee używana do wielkich irygacyj, umożliwiających osadnictwo rolnicze. W p>orcie w Sydney wielkie lodownie dla mięsa, masła, jaj, owoców i jarzyn ułatwiają wywóz tych produktów. Koło Newcastle kopalnie węgla kamiennego, będące p>odstawą przemysłu w A. (w 1927 r. 11126000 tonn ang., jednakże w 1932 r. tylko 6784000 t. ang.). W Broken Hill bogate kopalnie rudy ołowianej srebronośnej i rudy cynkowej. Hutnictwo żelazne, oparte na dowożeniu rudy z A. Południowej do węgla z Newcastle. Duży przemysł żelazny, wyrób maszyn; mniejszy przemysł żywnościowy i odzieżowy. Ruch okrętowy (wjazd) w porcie w Sydney w r. gosp. 1931-32 wynosił 8 227 956 tonn ang., w Newcastle 3308320 t. ang. Kolei żelaznych 15930 km. Główne wyznania: anglikanie 48%, rzymscy katolicy 24%, prezbiterjanie 10%, metodyści 9% ludności. Parlament dwuizbowy. Izbę Niższą wybierają wszyscy angielscy poddani obojga płci, mający przynajmniej 21 lat, którzy mieszkają od pół roku w A., od 3 miesięcy w N. W., a od miesiąca w okręgu wyborczym. W Sydney znajduje się Uniwersytet.

2. Wiktor ja. Stan ten (pierwotnie jako kolonja Port Phillip dependencja Nowej Walji) zajmuje wschodni odcinek wybrzeża południowego; w głąb lądu sięga po rzekę Murray, na zachód do 141⁰ dług. wsch. Z pięciu stanów kontynentalnych najmniejszy, lecz ze wszystkich sześciu stanów stosunkowo najgęściej zaludniony (8 osób na 1 km^a) i najbardziej uprzemysłowiony. Obszar 227 514 km*, czyli niecałe 3% obszaru A._t ludność 1818000 osób, czyli 27,5% ludności A. Stolica Melbourne (bezpieczny port naturalny w głębi kolistej zatoki Port Phillip) ma 1 028 000 mieszk., czyli prawie 57% mieszkańców stanu. Inne miasta: Geelong (42 750 mieszk.), po zachodniej stronie zatoki Port Phillip, port regjo-nalny, wyrób taniego sukna; Ballarat (41 750 mieszk., na zachód od Melbourne) i Bendigo (33 730 mieszk., na północo-za-chód od Melbourne), oba niegdyś miasta poszukiwaczy złota, obecnie targowiska dla zasobnych okolic rolniczo-pasterskich. Ludność W. jest gęsta na południu (Australia Felix), rzednie zaś ku północo-zachodowi (gorące stepy bezwodne) oraz ku skrajnemu wschodowi (góry w zimie zaśnieżone). Główne wyznania: anglikanie 40,5%, rzymscy katolicy 21%, prezbiterjanie 16,8%, metodyści 12,0%. Żydzi (w Melbourne, po-części bogaci i wpływowi) stanowią 0,5%. Parlament dwuizbowy; Izba Niższa wybrana powszechnem głosowaniem dorosłych obojga płci. Uniwersytet w Melbourne. Według cyfr z 1926 r. z ziemi wiktorjań-skiej, która pierwotnie cala uchodziła za własność rządową, już zdążyło przejść na własność prywatną 45,5%; w toku przejścia na własność prywatną (nabywanie ferm na raty) były dalsze 16,8%; wydzierżawione były 11,2%; pod administracją rządową pozostawały 26,5%. Lecz w r. 1930 i następnych spadek cen produktów wiejskich (kryzys światowy) wywołał masową ucieczkę dzierżawców ziemi rządowej z gospodarstw niedających już zysku; mil jony akrów wróciły do rządu. Niemniej i dziś jeszcze jest wielka hodowla owiec (15.6% owiec w całej A.) i bydła rogatego (15,1% b. ^rog. w A.); po suchszej, odwróconej od morza północnej stronie gór ogromna uprawa pszenicy (28,1% zbioru pszenicy w A.). Woda Murrayu i jego lewych dopływów na bardzo wielką skalę używana do irygacyj, które służą głównie celom pasterskim oraz sadowniczym (spółdzielcza kolonja sadownicza Mildura nad dolnym Murrayem). Lasy zajmują 10% obszaru. Górnictwo dostarcza skromnych ilości złota i węgla kamiennego oraz dużych ilości brunatnego węgla. Przemysł ucierpiał od kryzysu mniej niż w Nowej Walji; jednakże cyfra zatrud-