Magazyn6
1601

308

BANKI

działalność Banku, który był zmuszony przenieść swą siedzibę z Belgradu do Kru-sewac, a następnie do Marsylji; w początkach 1919 r. Bank wznowił swą działalność w Belgradzie. W tym samym roku nastąpiła unifikacja obiegu pieniężnego na te-rytorjum nowego państwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (S. H. S.); ustalono stosunek i dinar = 4 koronom austrjac-kim, ostemplowanym przez władze S. H. S. W następnych latach Bank wycofał obiegające korony na rachunek państwa, którego dług w Banku wzrósł o równowartość wycofanych koron.

Z dniem 1 lutego 1920 r. dawny Bank Królestwa Serbskiego został przekształcony na Bank Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców; nazwa Banku uległa zmianie w 1929 r. wskutek przyjęcia przez państwo nowej nazwy — Królestwa Jugosławji. Bank nie zdołał utrzymać w czasie wojny i w okresie późniejszym kursu dinara na parytecie (1 dinar = 1 frank szwajcarski); dinar ulegał w tym czasie ciągłej deprecjacji i ustabilizował się dopiero w połowie 1925 r. Po kilkuletniej stabilizacji faktycznej nastąpiła legalna, ustawą z 11 maja 1931 r. (dinar = 26,5 mg. czystego złota, t. j. około 9% swej przedwojennej wartości), która zniosła również ograniczenia dewizowe. Dzięki uzyskanym z zagranicznej pożyczki funduszom — rząd spłacił część swego zadłużenia w Banku; na dalszą amortyzację zadłużenia państwa w Banku użyto nadwyżkę, osiągniętą z przera-chowania zapasów kruszcowo-dewizowych Banku.

W pięć miesięcy po stabilizacji przywrócono dawne ograniczenia dewizowe, od końca zaś I93^{2 r}- kurs dinara zaczął ponownie spadać. W kwietniu 1933 r. uznano oficjalnie nową deprecjację dinara o 22%, wprowadzając premję w wysokości 28,5%, dopłacaną do kursu parytetowego walut obcych. W styczniu 1935 r. obniżono statutowe pokrycie kruszcowo-dewizowe obiegu i natychmiast płatnych zobowiązań z 35% na 25%, celem umożliwienia Bankowi spłaty zadłużenia Wwbec zagranicy.

BILANSE BANKU JUGOSŁOWIAŃSKIEGO (w miljonach dinarów)

podług parytetu monetarnego 100 dinarów = 15,70 zł., podług kursu w końcu 1935 r. 100 dinarów = około 12,— zł.

Data	Ń ,L b 0. &»S N 2	T 0 1* 0 ►*	Dług Pań stwa	Obieg biletów	!f 3-
31. XII. 1920	43i	267	3 283	3 344	637
31. XII. 1925	460	* 371	4 467	6 063	879
31. XII. 1930	236	1 637	4 021	5 397	1049
31 XII. 1931	2 O97	2 253	1799	3 ^r7*	416
31. XII. 1935	1 464	1 781	2 271	4 890	1386

x) Do 1930 r. według parytetu 1 dinar *— 1 fr. szwajcarski, od 1931 r. według parytetu 1 dinar = 26,5 mil.gramów czystego złota, t. j. około 9% wartości dawnego dinara.

Literatura: Narodtuz Bankm 18S4—1S34. TopcuUr 1935. —

Sprawozdania roczne Banku JugotlowiaAskiego.

x) Bułgarski Bank Narodowy. Bank Bułgarski, powstały na mocy dekretu z 1879 r., rozpoczął działalność w 1885 r„ jako bank państwowy, z kapitałem 1,8 milj. lew, posiadający wyłączny przywilej emisyjny. Po dłuższym okresie zaburzeń walutowych uzyskała Bułgarja w roku 1928 — pod auspicjami Ligi Narodów — pożyczkę międzynarodową, umożliwiającą sptłatę długu państwa w Banku Narodowym oraz stabilizację lewy. Dokonano jej na podstawie parytetu 92 lewy = 1 gi. czystego złota, t. j. około 3,7% przedwojennej wartości. W okresie postabiLzacyjnym pokrycie kruszcowo-dewizowe obiegu i natychmiast płatnych zobowiązań stale się obniżało i doszło w końcu 1935 r. do 33,5%, t. j. do statutowego minimum, które w styczniu 1936 r. obniżono do 25%.

BILANSE BUŁGARSKIEGO BANKU NARODOWEGO (w miljonach lew)

W końcu 1935 r. 100 lew = 6.44 zł.

W końcu roku	Złoto	D e w i a y	Portfel wekslowy i potyczki	Dług Skarbu	Obieg biletów	Rachumci bieżące
1913	55.3	13.8	183,7	142.9	188,7	X49.6
1918	64,0	198,1	168,2	X 335.8	2 298,6	623.4
1924	40.4	890,6	I 242,9	5 205,1	4 530.3	1 978,8
1928	^1 3*3.4	2 870,0	1289,8	3 735.2	4 X73.°	3 389.7
1935	I 590.6	582,8	6x0,3	3 581.3	2 496.6	1 907.1

Literatura: MoUot D. V.; La crise mundiale et la Bangue Naltonale de Bułgarie. Parit 1934. — Sprawozdania roczne Ł BulgartJciego Banku Narodowego