Magazyn6
8801

680

CLARK JOHN BATES — CLEARING

Clark John Bates.

C. urodził się w 1847 r. w Providence (U. S. A.). Studjował w Brown Univer-sily, Amherst College, Heidelbergu i Ziiri-chu. Habilitował się w 1877 r. w Carleton College. Był profesorem ekonomiki kolejno w Smith College, Amherst College, Columbia University. W 1923 r. wycofał się z pracy pedagogicznej. Od 1895 r. wydawał pismo ekonomiczne „Political Science Quai ■ terly". Przez długie lata był dyrektorem działu ekonomiki i histoiji Instytutu Car-negie’go. Współczesny ekonomista 1 filozof. Umysł o niezwykle szerokich zainteresowaniach i wybitnie rewolucyjno-postępowy; zajmują go tak zagadnienia ściśle teoretyczne, w których położył najwięcej zasług, jak i problemy aktualne i praktyczne z dziedziny gospodarczej (trusty) i politycznej (Liga Narodów, wojna światowa). Na polu teore-tycznem jest jednym z czołowych i najlepszych przedstawicieli anglo-amerykańskiego neoklasycyzmu. Położył duże zasługi specjalnie w zakresie metodologji ekon rniiki. Jeden z pierwszych odróżnia równowagę statyczną od dynamicznej i wyraźnie podkreśla ab-strakcyjność oraz jedynie metodologiczne znaczenie obydwóch Siły dynamiczne przeciwstawia statycznym i w ten sposób oddziela od siebie dziedziny zjawisk dynamicznych i statycznych wewnątrz układu gospodarczych wielkości. W zagadnieniu wartości, niezależnie od szkoły austrjackiej, doszedł do podobnych co i ona wyników, przyjmując za podstawę wartości krańcową użyteczność. Do pojęcia bogactwa zalicza poza dobrami materjalnemi również i psychiczne. Przełomowe znaczenie ma jego teorja kapitału. Kapitał, według niego, jest wielkością abstrakcyjną, wartością przeznaczoną do dawania nowych wartości. Przeciwstawione mu są dobra kapitałowe, do których poza dobrami konkretnemi zalicza również ziemię; warto: ci tych dóbr składają się na kapitał. Tern samem kapitał jest niezniszczalny. Dobra kapitałowe dają rentę, ceną kapitału jest procent. Czynnikami produkcji są więc tylko: kapitał i praca Wysokość stopy procentowej tłumaczy krańcową produkcyjnością, czyli produkcyjnością ostatniej użytej jednostki kapitału, przy założeniu, że ilość pracy jest niezmienna. Podobne rozumowanie stosuje do płacv, której wysokość określa znowu krańcową produkcyjnością granicznego robotnika, zajętego w przedsiębiorstwie. Na tych zasadach oparł też swą teorję imputacji. W teorji produkcji wysuwa synchronizację, ciągłość i równoległość w czasie jako znamiona procesu produkcyjnego.

Większe dzieła: The Philosophy of Wealth. Boston 1886. — The Modern Di-stributive Process (pisane wspólnie z Franklin H. Giddings’em). Boston 1888. — The Distribution of Wealth: A Theory of Wa-ges, Interest and Profits. New-York 1899.

—    The Control of Trusts; An Argument in Favor of Curbing the Power of Monopoly by a Natural Method. New-York 1901. — The problem of Monopoly; a study of a grave danger and of the natural modę of averting lt. New-York 1904. — Essentials of E. onomic Theory as Applied to Modern Prcblems of Industry and Public Policy. New-York 1907. — Social Justice without Socialism. New-York 1914, oraz szereg artykułów, z których najważniejsze są: Capital and its Earnings, Publication of American Economic Association, v. 3, no. 2, 69 p. May 1888. — The Law of Wages and Interes*, Annals of the American Academy of Political and Social Science, v. I, no. I, p. 43—65. 1890. — The Genesis of Capital, Yale Review, Nov. 1893, p. 302—315. — The Origin of In':e^rest, Quarterly Journal of Economics, v. 9, no. 3, April 1895, 24 p.

—    Wages and Interest as Determined by Marginal Productivity, Journal of Political Economy, Dec. ^T90i, p. 105—109. — Bibljografja twórczości Cl. znajduje się w „Economic Essays Contributed in Honor of J. B. Clark", edited by Jacob H. Hollan-der. New-York 1927.

Witold Tręmpczyński.

Clearing.

I. Clearing właiciwy. II. Clearing (rozrachunek) towarowy.

I. Clearing właściwy.

Clearing — (ściślej clearing house) — izba rozrachunkowa, instytucja, której zadaniem jest wyrównywanie wzajemnych zobowiązań i należności banków, należących do izby, zapomocą kompensaty. Różnice, wynikające z wzajemnego przedstawiania sobie przez banki weksli, czeków, przekazów i innych dokumentów, wyrównywane są, po skompensowaniu, za pośrednictwem rachunków przekazowych w instytucji centralnej.