Magazyn6
9901

791

CZECHOSŁOWACJA

gólnych obozów politycznych.
Oto	skład izby poselskiej	wybranej
w roku	1935 według stronnictw
	Agrarjusze......	45
	Socjalna demokracja . .	38
	Socjaliści narodowi . . .	28
	Komuniści......	3°
	Ludowcy katoliccy . . .	22

nia może być kiedyś połączona z Rosją chcieli politycy czescy zabezpieczyć sobie granicę bezpośrednią z tern ostatniem państwem. Postanowienia konferencji pokojowej znalazły wyraz w traktacie, podpisanym io września w St. Germain pod Paryżem. Republika Czechosłowacka, istniejąca już faktycznie, została prawnie uznana i zyskała ostatecznie ustalone granice.

2.    Konstytucja. Konstytucja Republiki Czechosłowackiej została uchwalona 29 lutego 1920 roku. Cz. jest demokratyczną republiką. Władza prawodawcza należy do Parlamentu złożonego z dwóch izb poselskiej i senatorskiej. Izba poselska jest wybierana na 6 lat; prawo głosowania przy wyborach do niej mają wszyscy (mężczyźni i kobiety) którzy ukończyli 21 lat; aby być wybranym trzeba mieć lat 30. Senat jest wybierany na 8 lat. Aby być wyborcą trzeba mieć 26 lat, aby być wybranym 45 lat; głosowanie jest powszechne, równe i tajne.

Prezydent jest wybierany na 8 lat przez Zgromadzenie Wyborcze złożone z członków Sejmu i Senatu. Prezydent jest szefem wojska, mianuje ministrów, mianuje wyższych urzędników, nie ponosi odpowiedzialności politycznej.

W Sejmie zasiada 300 posłów, w Senacie 150 senatorów. Prawa obydwóch izb są równe, tylko budżet wojska musi być wniesiony najprzód do izby poselskiej. Votum nieufności dla rządu może być wyrażone tylko przez izbę poselską. Projekty praw stają się prawem jeśli są uchwalone przez izbę poselską po raz drugi absolutną większością głosów.

3.    Polityka wewnętrzna. Na układ sto

sunków politycznych w Cz. wpływa w sposób bardzo wyraźny    fakt    bardzo różno-

litego składu jej ludności. Według spisu z roku 1930 na ogólną ilość 14 729 536 ludności było:

Czechosłowaków .    9.688.770

Niemców ....    3.231.688

Węgrów..... 691.923

Rusinów ....    549.169

Żydów..... 186.642

Polaków ....    81.737

Innych..... 49.636

Cudzoziemców    . .    249.971

Dla zupełności obrazu trzeba dodać, że istnieją różnice dążeń politycznych między Czechami i Słowakami. Ci ostatni nie pragną wprawdzie rozkładu lub osłabienia państwa czechosłowackiego, lecz dążą do zachowania swej odrębności kulturalnej i są zwolennikami decentralizacji ustroju państwowego. Takie dążenia reprezentuje Katolickie stronnictwo ludowe, którego przywódcą jest ks. Hlinka. Poza tern należą Słowacy do różnych stronnictw czechosłowackich, reprezentujących dążenia polityczne klasowe lub stanowe. Wogóle podział na stronnictwa odbywa się w Cz. przeważnie zgodnie z interesami stanowemi. Istnieje więc stronnictwo agrarne, stronnictwo socjalistyczne, stronnictwo komunistyczne, stronnictwo stanu średniego. Te są najsilniejsze i posiadają najwięcej zwolenników. Poglądy zasadnicze na całokształt polityki narodowej są cechą stronnictw mniejszych, takich jak katolickie stronnictwo ludowe, socjaliści narodowi (radykalna inteligencja), demokracja naio-dowa, która jest najbardziej zachowawczym i umiarkowanym jdłamem społeczeństwa czeskiego. Podział na tak dużą ilość stronnictw nie prowadzi jednak wcale do rozbicia wewnętrznego, bo jeśli chodzi o sprawy zasadnicze, o interesy ogólno-narodowe, o sprawy wielkiego znaczenia dla państwa, to istnieje w Czechosłowacji zwartość opinji i solidarność większa bodaj niż w jakimkolwiek innym kraju w Europie wschodniej.

Dużą rolę polityczną w Cz. grają Niemcy ze względu na swą ilość i wyrobienie polityczne. W ostatnich latach powstał wśród Niemców w Cz. ruch podobny do tego jaki ogarnął Niemców w Rzeszy. Na czele tego ruchu stoi poseł Henlein. Zdołał on skupić znakomitą większość ludności niemieckiej koło siebie, właściwie pozostali poza jego obozem tylko socjaliści i komuniści. Henlein deklaruje wprawdzie swą lojalność w stosunku do państwa czechosłowackiego, lecz jest niewątpliwie przedstawicielem dążeń do zjednoczenia wszystkich Niemców w jednem państwie.

Wyniki wyborów do ciał prawodawczych jakie się dotychczas odbyły dowodzą, że siła i wpływy poszczególnych stronnictw nie podlegają wielkim zmianom. Skład sejmu wybranego w roku 1935 daje przeto dość wierny obraz siły i znaczenia poszczę-