Magazyn6S401

530

HANDEL

wa dotychczas wymiana zam.enia się w stałą wymianę towarów między Wschodem a Zachodem — między światem romań-sko-chrześcijańskim a arabsko-rnah^metań-skim. Od w. XII aż do końca XV jest m. Śródziemne wielką drogą handlową, prowadzącą cd miast włoskich, katalońskich i południowo-francuskich do krajów Wschodu, Egiptu, Syrji, Palestyny, Małej Azji i Bizancjum. Handel ten spoczywa głównie w rękach miast włoskich, zwłaszcza Wenecji i Genui, później również Florencji.

Miasta włoskie zawdzięczają swoje bogactwo w dużej mierze zarobkom płynącym z przewozu krzyżowców do Ziemi Świętej, dostawom do armji krzyżowców, jak również udziałowi w wojnach krzyżowych. Zwłaszcza czwarta wyprawa krzyżowa i zdobycie Konstantynopola w r. 1204 przyniosły miastom włoskim olbrzymią zdobycz zarówno w pieniądzu, jak i terytorjal-ną. Wenecja zdobyła wówczas na Cesarstwie Bizantyjskiem: oprócz przedmieścia Konstantynopola, Pera, szereg wysp (Epir, wyspy Jońskie, Kreta, Peloponez) oraz wiele punktów na wybrzeżu od Adiji do Bizancjum.

Drugiem miastem włoskiem, które rozwinęło się w średniowieczu, była Genua. Posiadała ona również liczne kolonje na wybrzeżu Azji (Antjochja, część Arzuf i Cezarei, Kaffa na Krymie i in.). Zwłaszcza ważnem było posiadanie Akkonu w Syrji (St. Jean D’Acre), głównego miejsca handlu ze Wschodem. Później zdobyła jeszcze Trypolis, Cypr i niektóre wyspy w Grecji (Chios, Samos, Nikarja i t. d.). Mniejsze znaczenie miały inne miasta włoskie jak Amalfi, Piza.

Między miastami włoskiemi toczyła się gwałtowna rywalizacja o panowanie nad handlem. Doprowadziła ona do utraty niepodległości przez Amalfi (1130) i do zburzenia portu Pizy przez genueńczyków (1290). Bezwzględne walki, toczone między głównymi rywalami, t. j. między Wenecją i Genuą, nie doprowadziły do rezultatu i oba miasta musiały dzielić między sobą hegemonję na morzu Śródziemnem. Za pośrednictwem tych dwóch miast, a w w. XV również Florencji, przywożono do Europy z Lewantu towary wschodnie, zwłaszcza korzenie. Towary te następnie kupcy włoscy bądź sami rozwozili po Europie, bądź też sprzedawali na miejscu kupcom obcym.

Strzegli przytem bacznie swego monopolu, nie pozwalając kupcom obcym udawać się na morze Śródziemne.

Na zachód udają się kupcy włoscy głównie do Szampanji, Flandrji i Anglji po zakup wełny angielskiej, flandryjskich wyrobów włókienniczych, francuskiego wina, oraz przywożonych z północy towarów (np. wosku).

Obok morza Śródziemnego drugą ważną drogą handlową było na północy morze Północne i Bałtyckie. Była to droga łącząca z jednej strony kraje Europy Wschodniej, Skandynawję, Rosję, Polskę, Niemcy z krajami Europy Zachodniej — Anglją, Flandrją i Brabancją. Pośrednikami w wymianie międzynarodowej byli tu kupcy miast nadbałtyckich, połączeni w związek, zwany Hanzą N iemiecką. Do związku tego, który miał na celu obronę interesów handlowych, oprócz miast pólnoc-no-niemieckich, jak Lubeka, Brema, Szczecin, należały również inne miasta niemieckie, jak np. Kolonja, dalej zaś miasta polskie (Kraków), inflanckie (Ryga) i pruskie (Gdańsk, Toruń, Królewiec). Jednak rolę największą odgrywały miasta wendyj-skie z Lubeką na czele, gdzie odbywały się sejmy przedstawicieli miast, t. zw. Hanse-tag, które były najwyższą władzą związku. Hanzeaci mieli w miastach, z któremi prowadzili handel, swoje osiedla, t. zw. kantory. Najważniejsze z nich były w Brugji, Londynie (Steelyard), w Bergen (Deutsche Brucke) i w Nowogrodzie (Petershof). W miastach tych kupcy hanzeatyccy korzystali wspólnie z licznych przywilejów, jak np. wolności podatkowe, prawo własnego sądownictwa. Odgrywali oni dużą rolę w życiu gospodarczem tych krajów, jak np. w Anglji. Z Anglji Planzeaci wywozili głównie wełnę, z krajów bałtyckich zaś zboże, wosk, skóry, smołę i t. d. Wreszcie w Bergen głównym przedmiotem handlu były ryby.

Miejscem, gdzie następowała wymiana między północą a południem Europy, była do \IV w. Szampan ja. Tu w czterech miastach hrabstwa Szampanji i Brie, a mianowicie w Troyes, Bar s/Aube, Provins i Lagny odbywały się kolejno przez cały okrągły rok targi, na które zjeżdżali się kupcy z Włoch, Niemiec, Francji, Flandrji, Brabancji, Anglji, a nawet z Polski. Targi szampańskie były jednocześnie rynkiem