Magazyn69501

Magazyn69501



791


LUDNOŚĆ

odczuwany jest poprostu jako ciężar ekonomiczny, uniemożliwiający normalne bytowanie. U jednostek bardziej wartościowych moralnie, mających poczucie odpowiedzialności za wydane na świat dzieci, wytwarza się świadomość, że nie można dzieci należycie wychować, zapewnić im w przyszłości znośnego bytowania, o ile tych dzieci jest za dużo. Ale są również motywy natury egoistycznej: dzieci obniżają poziom życiowy rodziny, są uważane za przeszkodę w używaniu wszelkiego rodzaju przyjemności. Ten motyw szczególnie silny będzie w warunkach wielkomiejskich i w znacznym stopniu tłumaczy fakt szczególnie silnego zmniejszenia płodności właśnie w wielkich miastach. Motywem natury nieegoistycznej będzie wzgląd na zdrowie kobiety, której organizm zostaje wyniszczony przez zbyt częste porody. Ten wzgląd ma tem większe znaczenie praktyczne, że warunki życia współczesnego często faktycznie prowadzą do osłabienia organizmu.

Jako jeden z motywów spadku płodności przytaczano t. zw. emancypację kobiet i ich pracę zawodową. Kobieta nie chce być „maszyną do rodzenia" — poszukuje innych celów w życiu i w dążeniu do możliwie pełnego wyzyskania wszelkich możliwości będzie unikać ciężarów związanych z macierzyństwem. Niezależnie od takiej czy innej oceny osiągnięcia przez kobietę wyższego poziomu kulturalnego należy zwrócić uwagę, że praca zawodowa kobiet wiąże się nie-tylko z ich dążeniem do osiągnięcia samodzielności gospodarczej, ale często wynika z niskiego poziomu materjalnego rodziny i występuje nieraz właśnie wtedy, gdy przychodzą na świat dzieci. Prócz tych motywów zasadniczych istnieje szereg wtórnych, niemniej oddziałujących często dość silnie. Tu należą np. współczesne warunki mieszkaniowe w wielkich miastach. Potrzeba pewnego komfortu mieszkaniowego łącznie z koniecznością utrzymania komornego na poziomie, przystosowanym do istniejącego poziomu zarobków, prowadzi do budowy mieszkań, w których właściwie niema miejsca na dzieci.

Tym motywom psychicznym, prowadzącym do ograniczenia liczby dzieci lub wo-góle do wykluczenia ich w małżeństwie, przeciwstawia się poczucie, że dzieci stanowią w życiu czynnik psychicznie dodatni, że dają duże zadowolenie, czasem poczucie, że dopiero dzięki dzieciom warto żyć. Zależnie od siły działania obu czynników powstaje bądź dążenie tylko do pewnego ograniczenia liczby dzieci do ilości możliwej w danych warunkach, bądź do zmniejszenia ich ilości do minimum, bądź wreszcie do zupełnego ich wykluczenia w małżeństwie. Nie ulega wątpliwości, że ten ostatni przypadek jest dość częsty w wielkich miastach; naogół jednak przeważa dążenie do posiadania dzieci, ale w ilości ograniczonej.

Wielka rozmaitość form, w jakich się w psychice współczesnego człowieka załamują pewne warunki objektywne, sprawia, że różni obserwatorzy wysuwali najrozmaitsze przyczyny dokonywaj ących się w naszych oczach przemian. Można nacisk położyć na różne strony zagadnienia, na motywy etyczne lub motywy egoistyczne, na warunki gospodarcze lub na czynniki związane z psychiką ludzką. Należy jednak traktować zagadnienie jako całość. Nie ulega wątpliwości, że podstawą przejawiających się tendencyj są objektywne warunki społeczno-gospodarcze. Niemniej słuszne jest, że te warunki objektywne wyrażają się w psychice ludzkiej w najrozmaitszy sposób i przybierają formy, niezawsze bezpośrednio wynikające z warunków objektyw-nych i niejako żyjące życiem własnem.

Pozostaje do rozpatrzenia, w jakim stopniu do dzisiejszego spadku płodności przyczyniła się propaganda, w rodzaju propagandy neomaltuzjańskiej, oraz rozpowszechnienie znajomości środków zapobiegawczych. Niektórzy autorowie (np. Grotjahn) wywodzili spadek płodności niemal całkowicie z rozpowszechnienia środków zapobiegawczych.

Otóż nie ulega wątpliwości, że taka zależność istnieje. Ale z drugiej strony żadna propaganda nie może wywrzeć silnego i trwałego wpływu, o ile nie istnieją objektywne przesłanki, wpływające na odpowiednie nastawienie psychiczne. A dalej: najskuteczniejsza jest nie ta propaganda, która posługuje się słowem drukowanem, urządza poradnie i t. p., lecz propaganda drogą niejako prywatną, drogą rozmów, podchwytywania wypowiedzień, w których wyrażają się nurtujące ogół nastroje i dążności oraz ujawniają się zabiegi, stosowane w zamierzonym celu. Taka propaganda powstaje i działa sprawnie zawsze, gdy istnieją silne prądy i dążenia społeczne, wywołane


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
larsen0621 24. Blokady nerwów obwodowych 621 -nerwowego odczuwane jest zazwyczaj jako wyraźny spadek
Magazyn62001 716 LUDNOŚĆ ców jest znacznie, niekiedy dwukrotnie wyższa, aniżeli umieralność żona
Magazyn68301 779 LUDNOŚĆ nie jest bynajmniej tak duża, jakby można się spodziewać przy szacunkac
Magazyn61101 707 LUDNOŚĆ Rozwój rucłiu naturalnego ludności w Europie wziętej jako całość jest w
skanuj0019 (229) rana jest głównie jako zbędny ciężar, to odległe Strasburg i Bruksela jawią się w a
Magazyn63801 634 LUDNOŚĆ Zasadniczo ludność wszystkich państw przed wojną (do r. 1910 włącznie)
0000081(1) skóry odczuwany jest przez chorego jako ból rozprzestrzeniony, promieniujący do odległych
Magazyn64401 740 LUDNOŚĆ sie życia schorzenia te, jako przyczyna śmierci, odgrywają prawie takąż
Magazyn68401 780 LUDNOŚĆ Dalszym wyrazem przystosowania do warunków jest zastępowanie jednych ar
Magazyn60601 198 AUSTRALJA cej ioooo dusz). Cywilizowana ludność skupiona jest na niewielkim obs
Magazyn68501 777 CZAS PRACY obniżenia dotychczasowych płac. Rok 1934 charakterystyczny jest w It
Magazyn6u701 753 IRAN ba ludności nie jest wogóle znana, najgęściej zaludniona jest północ (io do
Magazyn60701 603 LUDNOŚĆ trwania życia: jest to wiek taki, dla którego liczebność generacji wyno
Magazyn62601 622 LUDNOŚĆ Dość częste jest pytanie, dotyczące wy-wykształcenia (brak w Anglji, Au
Magazyn63101 627 LUDNOŚĆI. Historia zaludnienia świata. 1. Uwagi wstępne. Ludność świata dziś je
Magazyn65701 653 LUDNOŚĆ W tablicy tej ludność miast podana jest dla każdego roku w ówczesnych
Magazyn69101 687 LUDNOŚĆ Jedną z największych trudności statystyki językowej jest wreszcie okoli
Magazyn60301 699 LUDNOŚĆ Na tem miejscu obchodzi nas udział urodzeń t. zw. nieślubnych w rozrodc

więcej podobnych podstron