Magazyn60301

999

MORZE

i

X

I

A

I

l

A

z tem rozporządzeniem zatoka Pucka stanowi wody wewnętrzne Państwa, szerokość morza tery torjalnego wynosi trzy mile morskie, dalsze trzy mile morskie zajmuje pas przyległy, w którym Państwu przysługuje wykonywanie praw zwierzchniczych w zakresie obrony wybrzeża, wreszcie szerokość wód przybrzeżnych polskiego obszaru celnego, obejmującego jak wiadomo Polskę i W. M. Gdańsk, wynosi sześć mil morskich. Szerokość morza tery tor jalnego W. M. Gdańska wynosi również sześć mil morskich.

Niekiedy umowa międzynarodowa podaje w swoim zakresie szerokość morza te-rytorjalnego. Tak np. umowa haska z dn. 6. V. 1882 r., dotycząca połowu ryb na morzu Północnem, oraz konwencja haska z dn. 16. XI. 1887 r. o zwalczaniu pijaństwa wśród rybaków na morzu Północnem, ustalają tę szerokość na trzy mile morskie. Traktat pokoju sowiecko-finlandzki, podpisany w Dorpacie dn. 14. X. 1920 r., określa szerokość morza tery tor jalnego obu państw na cztery mile morskie. Konwencja, dotycząca demilitaryzacji i neutralizacji wysp Alandzkich, podpisana w Genewie dn. 20. X. 1921 r., określa szerokość morza tery tor jalnego tych wysp na trzy mile morskie. Wreszcie konwencja o zwalczaniu przemytnictwa towarów alkoholowych, podpisana w Helsingforsie dn. 19. VIII. 1925 r., pozwala państwom podpisującym stosować swe ustawy w pasie szerokości dwunastu mil morskich do statków, które jawnie zajmują się przemytnictwem, i wykonywać tam prawo pościgu.

8. Zakres władzy państwa nadbrzeżnego

Równie doniosłą jest sprawa zakresu władzy, jaką państwo nadbrzeżne może sprawować na swem morzu terytorjalnem. Konferencja kodyfikacyjna prawa międzynarodowego w Hadze w 1930 r. przyjęła •ednogłośnie projekt wspomnianych wyżej 13 pierwszych artykułów przyszłej konwencji międzynarodowej, dotyczącej morza te-rytorjalnego. Należy więc uważać, że odnośne postanowienia są sformułowaniem ogólnie uznanych norm zwyczajowych w danej materji.

Państwo nadbrzeżne rozciąga suwerenność na swe morze terytorjalne, na słup powietrza wznoszący się nad niem, na jego dno i podziemie. Ograniczeniem prawno-międzynarodowem tej władzy jest jedynie obowiązek państwa przepuszczania przez swe morze terytorjalne zarówno statków handlowych (art. 4 projektu), jak i okrętów wojennych (art. 12 i 13 projektu). Obowiązek ten jest również wyraźnie podkreślony w ust. 2 art. 2 statutu barcelońskiego

0    wolności tranzytu. Jest to t. z w. prawo nieszkodliwego przepływu (droit de passage inoffensif, jus transitus innocui). Przez przepływ rozumie się przejazd przez obce morze terytorjalne bez zawijania do portu, oraz przejazd w kierunku wód wewnętrznych i wyjazd z tych wód w kierunku morza pełnego. Przepływ nie jest nieszkodliwy* jakiś statek handlowy lub okręt wojenny korzysta ze swego pobytu na ob-cem morzu terytorjalnem, żeby czynić zamachy na bezpieczeństwo, porządek publiczny albo interesy skarbowe państwa nadbrzeżnego. W czasie przepływu wolno zatrzymywać się i zarzucić kotwicę, ale tylko wtedy, gdy jest to związane z nor-malnemi potrzebami żeglugi, lub w razie wyższej konieczności.

Prawo do nieszkodliwego przepływu, poza ogólną potrzebą swobody komuni-kacyj morskich, da jeszcze się uzasadnić na podstawie art. 10 trzynastej konwencji haskiej z dn. 18. X. 1907 r. o prawach

1    obowiązkach państw neutralnych podczas wojny morskiej. Artykuł ten stanowi, że neutralność danego państwa nie jest pogwałcona przez sam fakt przepływania przez jego morze terytorjalne okrętów wojennych państw wojujących nawet ze zdobyczami morskiemi. Jeżeli więc taki przepływ jest dozwolony w czasie wojny obcym okrętom wojennym, to a forłiori musi on być dozwolony w czasie pokoju statkom handlowym, a także i okrętom wojennym. Te ostatnie nie potrzebują uzyskiwać w tym celu specjalnego upoważnienia, ani nawet notyfikować o zamiarze przepływu; jednak państwo nadbrzeżne ma prawo określić warunki takiego przepływu. Łodzie podwodne obowiązane są przepływać na powierzchni, bez zanurzania się. W razie niezastosowania się do tych przepisów, okręt wojenny może być zmuszony siłą do opuszczenia obcego morza terytorjalnego (art. 12 i 13 projektu). Niekiedy umowa międzynarodowa podaje warunki przepływu przez pewne określone morze terytorjalne. Tak np. konwencja cieśninowa, podpisana w Mont-reux dn. 20. VII. 1936 r._f zawiera bardzo

i