page0081

R. LVIII. O sposobie w jaki aniołowie poznają 73

Lecz przeciwnem jest co mówi Augustyn w II sap. Gen. ad Litt. (cap. VIII), że aniołowie odkąd są stworzeni, zażywają świętego i pobożnego oglądania w samej wieczności Słowa. Lecz umysł oglądający nie jest w możności, ale w czynie. Zatem rozum anioła nie jest w możności.

Odpowiadam, że jak mówi Filozof w III de Anima i w VIII Physic., rozum jest w możności dwojako; jednym sposobem jak przed nauczeniem się lab wynalezieniem, to znaczy zanim posiądzie stan wiedzy. Innym sposobem się mówi, że jest w możności, jak gdy posiada już stan wiedzy, lecz nie rozważa. Pierwszym więc sposobem rozum anioła nigdy nie jest w możności odnośnie do tych rzeczy, na które może się rozciągać jego poznanie naturalne. Jak bowiem wyższe ciała, mianowicie niebieskie, nie mają możności do bytu, któraby nie była wypełniona czynem, tak umysły niebieskie, mianowicie aniołowie, nie mają żadnej możności umysłowej, któraby nie* była całkowicie wypełniona naturalnemi ideami poznawczemi. — Lecz co do tych rzeczy, które im Bóg objawia, nic nie przeszkadza, by ich umysł był w możności, w ten sposób bowiem także ciała niebieskie są czasem w możności do tego, by je słońce oświecało.

Drugim zaś sposobem może umysł anioła być w możności do tych rzeczy, które poznaje poznaniem naturalnem. Nie wszystko bowiem zawsze rozważa w czynie, co poznaje naturalnem poznaniem. — Lecz co do poznania Słowa i tych rzeczy które widzi w Słowie, tym sposobem nigdy nie jest w możności, ponieważ zawsze w czynie ogląda Słowo, i to co w Słowie widzi. Na tern bowiem oglądaniu polega ich szczęśliwość. Szczęśliwość zaś nie polega na stanie, lecz na czynie, jak mówi Filozof w I Ethic.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Ruchu się tam nie bierze jako czynu czegoś niedoskonałego, to znaczy istniejącego w możności, lecz o ile jest czynem czegoś doskonałego, to znaczy istniejącego w czynie. Tak bowiem rozumienie i czucie nazywają się ruchem, jak powiedziano w III De Anima.

Odpowiedź na drugi zarzut. Owo pożądanie aniołów nie wyklucza rzeczy pożądanej, lecz tylko znudzenie nią. — Albo można powiedzieć, że pożądają oglądania Boga odnośnie

http://rcin.org.pl