page0264

*56

Roraty— Rosa

u siebie roraty. Świeca siódma na środku ołtarza wyższa nad inne wystawia N. Pannę, jako jutrzenkę za którą przybyć miało słońce sprawiedliwości, Jezus Chrystus Zbawiciel z niej urodzony. Nabożeństwu temu poświęcił bardzo waz ęczny wiersz pod napisem Staropolskie roraty (Wilno, 1858 r.) Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz)*    L. R.

ROŚ_f rzeka w guberenii Kijowskiej. Bierze źródło w okolicach Pokrebi-fczczów, w powiecie Machnowieckim: płynie mimo miast: Wołodarki, Białej Cerkwi, Bohusławia, Korsunia, Międzyrzecza i poniżej Kaniowa do Dniepru wpada. Bieg tej rzeki dwadzieścia kilka mil wynosi.

ROSA. Krople wody osiadając z pary wodnej rozpuszczonej w powietrzu atmosferycznem na roślinach i innych przedmiotach na powierzchni ziemi znajdujących się w porze roku ciepłej nazywamy rosą; woda takiegoż pochodzenia osiadająca na przedmiotach w porze zimnej tworzy tak zwany szron. Główniejsze zjawiska dostrzegane przy powstawaniu rosy są następujące: rosa osiada w znaczniejszej ilości tylko podczas nocy pogodnych i zupełnie spokojnych. Podczas nocy pochmurnych i spokojnych lub pogodnych a wietrznych, ilość tworzącej się rosy jest bardzo nieznaczna, nigdy zas jej nie dostrzegamy w czasie nocy pochmurnych i wietrznych. Zdaje się przecież, że lekkie poruszanie się powietrza sprzyja raczej niż przeszkadza powstawaniu rosy. Rosa w w.ęlc-kszej ilości okazuje się na przedmiotach wydatnych, oddzielnie stojącycn; jednakże ze względu na skład swój, jedne ciała mocniej pokrywają się rosą niż inne. Wells objaśnił powstawanie rosy następującym sposobem: podczas nocy pogodnej, ciała na powierzchni ziemi wy stające pozbywają się ciepła w nich zawartego drogą promieniowania ku pogodnej przestrzeni a przez to one oziębiając się, oziębiają także otaczające je powietrze do tego stopnia, że to nie może utrzymać rozpuszczonej w niem pary wodnej, która opada w postaci rosy lub szronu (szron tworzy się wtenczas, kiedy ciała na które woda z powietrza opada, mają temperaturę zamarzania wody). Ztąd więc wypada, że rosa tem obficiej się tworzy im więcej pary wodnej zawiera się w powietrzu i im mocni ej podczas nocy ciała się oziębiają. Dla tego rosa bardzo jest obfita w okolic* ch przyległych morzom, w stronach zaś środkowych wielkieh lądów, jak np. w środkowej Azyi i Afryce prawie zupełnie tworzenia «ię rosy nie dostrzegamy. Rosa w mniejszej ilości zbiera się na gładkiej i błyszczącej powierzchni metali ma na innych ciałach np. na wełnie, w pierwszym albowiem razie z przyczyny że metal jest dobrym przewodnikiem, oziębiona jego powierzchnia przez promieniowanie odzyskuje swoją temperaturę w skutek przypływu ciepła z dalszych cząstek metalu, w drugim zaś razie włókna które utraciły ciepło drogą promieniowania ku przestrzeni, me mogą tak rychło odzyskać swojej temperatury przez przypływ ciepła z włókien dalszych. Z tej przyczyny znaną co do wagi ilość wełny proponowano używać jako drozometru, to jest narzędzia służącego do oznaczania ilości powstającej w danym czasie rosy. W tym celu zważoną wełnę wystawiają w miejscu wolnem, na powietrze, po zważeniu zaś jej po upływie pewnego przeciągu czasu, okazujący się przyrost ciężaru daje ilość utworzonej rosy na tejże wełnie.

ROSa,, miejsce w górzystych okolicach Wuna położone, gdzie lud tameczny od czasów pogańskich zbiera się w wigilją ś, Jana, lub w sam dzień ten, albo o kilka dni później, jeżeli deszcze trwały, ażeby kwiat paproci, szczęście dający otrzymać.

R03a (Salvator), zwany także Salratoriello, malarz miedziorytnik, a zara-