page0322

NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA

9. z obszaru Austrii: *Enipont albo *Enipons, do Enipontu, tac Aenipons, niem. Innsbruck; Laureak, lac. Laureacum, niem. Lorch.

Nazwy rzek z obszaru Europy:

Wisurg(us) H Wisurga, tac. Visurgis // Visurgus, niem. Weser; Moza, tac. Mosa, fr. Meuse, nider. Maas; Skalda, tac. Scaldis, fr. Escaut, nider. Schelde; Sekwana, tac. Seąuana, fr. Seine; Matrona, tac. Matrona, fr. Marne; Ikawna, tac. Icauna, fr. Yonne; Garumna // Garomnija, tac. Garumna, fr. Garonne; Rodanus // Rodan, tac. Rhodanus, fr. Rhóne; (H)iber, tac. (H)ibe-rus, hiszp. Ebro; Padus // Pad, tac. Padus, wt. Po; Tyb(e)ris / Tyber, tac. Tiberis // Tyb(e)ris // Tyber, wt. Tevere; En, tac. Aenus, niem. Inn.

Nazwy krajów i ich części:

Hessyja // Hassy ja, tac. Hassia, niem. Hessen; (H)olsacyja, tac. (H)olsatia, niem. Holstein; Westwalija // Westfalija, tac. Westwalia, niem. Westfalen; Flandryja, tac. Flandria, nider. Vlaanderen; Brabancyja, tac. Brabantia, nider. Brabant; Anglija, tac. Anglia, ang. England; Hibemija, tac. Hibemia, irl. Eire, ang. Ireland; Francyja, tac. Francia, fr. France; Akwitanija, tac. Aqui-tania, fr. Aąuitaine; Lotaryngija // Lotoryngija, tac. Lot(h)aringia // Lot(h)orin-gia, fr. Lorraine; Prowincyja, tac. Provincia, fr. Provence; Sabaudyja, tac. Sabaudia, fr. Savoie; His(z)panija, tac. Hispania, hiszp. Espana; Portugalija, tac. Portugalia, port. Portugal; Apulija, tac. Apulia, wt. Puglia; Kampanija, tac. i wt. Campania; Tuscyja, tac. Tuscia, wt. Toscana; Dalmacyja, tac. Dalmatia; Grecyja, tac. Graecia; Libija, tac. Libya; Indyja, tac. Jnd/n.

Typ słowotwórczy na -yja // -ż/Yz w nazwach krajów wchłonął poza nielicznymi reliktami (Włochy, Węgry i in.) nazwy analogicznie ukształtowane, jak np. Bawory, Szwaby, Turki, Japony 'Japonia'¹. Poza tym warto wspomnieć o bardzo rozpowszechnionych w XVI w. nazwach krajów uformowanych opisowo, np.: ziemia Niemiecka, Włoska, Francuska, kraina Sinarum 'Chiny', tac. Sinarum regio².

Łacina nie była jedynym źródłem nazw geograficznych. Spełnianie przez język różnych funkcji politycznych i społecznych wymagało od niego także w nazewnictwie dostosowania się do wymogów różnych zakresów komunikacji językowej. Łacina i jej nazewnictwo geograficzne były na usługach oficjalnych funkcji państwa i Kościoła, a także nauki i nauczania na wszystkich jego poziomach. Stąd nazewnictwo zlatyni-

318

W polszczyźnie końca XVI w. Japony, w XVII w. Japon i Japonia.

W polszczyźnie postać China od końca XVI w. (od końca XVIII w. Chiny) z portugalskiej formy ortograficznej, oddającej tak w piśmie nazwę Szin używaną w Indiach na określenie Chin; por. J. Staszewski, Słownik geograficzny..., Gdynia 1948, 64-65.