page0454

NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH

czownikowym, np. w Ostródzkiem: Głazy Świerkocińskie, Łąka Łudzikowska; Droga Dolna, Pole Leśne; Łąki na Korsztynie, Łąki nad Kiernozem, Łąki na Dziku, Pole na Budach, Pole na Smołami, Pole na Stmgi. W ostatnich latach powstało też wiele nazw w formie wyrażeń przyimkowych. Najczęściej używane są przyimki: koło: Koło Bąka, Koło Topieli; na: Na Dyblu, Na Poligonach, Na Planie; nad: Nad Łąką, Nad Torfhiakiem; pod: Pod Dągiem, Pod Bałcyny, Pod Jeziorem, Pod Lasem; przy: Przy Bagnie, Przy Poligonie; za: Za Młynem, Za Wrzosem, Za Bunkrem.

Mikrotoponimy kulturowe, związane z działalnością człowieka, to między innymi nazwy prymarne związane z: kulturą rolną: Działy 1959, Huby 1976, por. huba 'miara powierzchni ziemi równa 24 morgom', Kopia 1976, z niem. Koppel 'ogrodzone pastwisko'; obiektami obronnymi: Grodzisko 1931, Zamczysko, por. Zamcysko 1931; sakralnymi, np. Mogiłki 1931. Podobne pod względem znaczeniowym są kulturowe nazwy sekundarne, np. z sufiksem -ek: Jagiełek 1930, i komponowane: Francuska Góra 1931, Polski Szaniec 1931, Stare Grodzisko 1931. Po 1945 r. powstały na tym terenie liczne nazwy pól, pagórków i lasów, upamiętniające dawne młyny, cegielnie, gorzelnie, folwarki i spalone w czasie wojny zabudowania, tzw. spalonki.

Terenowe nazwy dzierżawcze są: równe nazwom osobowym właścicieli, np. Kordasz, Panka, Augustyny; tworzone za pomocą formantów: -iznaj/ -yzna, -owizna od nazwisk lub imion dawnych właścicieli: Droboszyzna, Krukowizna, Pączkowizna, Szwanowizna, lub za pomocą formantów: -ek: Gosek, Tomasek; -ka: Plebanka, Ciecierka; -ak: Księżak, Stefaniak.

Nazwy komponowane to zestawienia utworzone w ostatnim okresie, w których człon pierwszy jest przymiotnikiem od podstawy antroponi-micznej lub odapelatywnej, a drugi rzeczownikiem topograficznym lub kulturowym: Grzesiowe Pole, Postowa Góra, Bażankowa Stodoła, Gburski Las, Junkrowa Góra, Pańskie Lasy, Wiejskie Łąki. W nazwach komponowanych człon pierwszy może być rzeczownikiem i wskazywać na właściciela (Cichonia Pole, Lukasów Pole) lub charakter obiektu; wówczas człon drugi wskazuje na właściciela (Góra Bema, Łąki Pecla, Pole Zakon-niców, Pola Pegeerowskie). Człon pierwszy lub drugi może też mieć formę wyrażenia przyimkowego: Góra po Komosze, Na lekowym (Polu), Pole po Burkaczu, Pole po Maliniuku.

Na terenach Polski północno-wschodniej występuje szczególnie dużo nazw niejasnych i niejednoznacznych etymologicznie. Już od XIV w. żyli tu ludzie należący do trzech odmiennych zespołów etnicznych: Prusowie, Niemcy i Polacy. Mówili oni trzema różnymi językami, na-

450