tpn w alpach i za alpami3801

34

i w majątek wzrasta —a nawet i w sławę, gdyż po mnogich a daremnych niegdyś zabiegach, zostaje wówczas akademii członkiem.

Lecz w tym dworskim zawodzie, zawsze mu popędliwość charakteru, duma i mściwość na przeszkodzie stają. Nowe nieporozumienia, intrygi i kłótnie wydalają go z Wersalu i Paryża. Voltaire udaje się do Luneville, do Króla Stanisława Leszczyńskiego, gdzie przez dwa lata bawi.

Cudzym zawsze, jak widzimy, żyjąc kosztem, a ciągle sekretny prowadząc handel, filozof znaczne uzbierał kapitały. Mimo to, gdy Fryderyk Wielki zawołał go do siebie, daje mu za odmowną przyczynę podróży, koszta, i nie rusza z miejsca aż mu królewski bankier 10,000 franków zalicza. Targuje się prócz tego o pensyą dla swej synowicy, pani Denis.

Za przybyciem do Berlina, król mu ofiaruje order i klucz szambelański. Voltaire wszystko wdzięcznie przyjmuje, lecz zawsze pomny na worek, kontraktem sobie zapewnia, prócz całkowitego utrzymania, 20,000 franków rocznej pensyi. Nie przestaje na tćm (*), i ciągle z żydami w jakieś się wdaje handlowe obroty. Jednego z nich, nazwiskiem Herscheld posyła do Lipsko dla zakupienia jakichściś saskich, bardzo naówczas korzystnych papierów. Porucza mu na to dziesięć tysięcy talarów, a w zastaw bierze od niego brylanty. Żyd wraca z papierami, lecz brylantów przyjąć się wzbrania, utrzymując, iż główne solitery są zamienione.

Z tego się rodzi brudny proces. Król do niego pośrednictwa odmawia; daje owszem Voltairowi rozkaz opuszczenia Potsdamu. Ten udaje się do Berlina, a obeznany z procesami, (gdyż w swym kraju miał już poprzednio dwa tegoż samego rodzaju), tyle czyni starań i zabiegów, iż ta sprawa acz niezupełnie z korzyścią, nie-całkiem jednak na stratę jego rozsądzoną zostaje.

Voltaire wraca do dworu, ale ze skrytym do króla żalem. W oczy mu pochlebia, a tajemnie puszcza na niego złośliwe przycinki. Fryderyk Wielki o tern uwiadomiony, pogardza temi mkczemnemi pociskami; wymawia, lecz przebacza Yoltairowi. Ale

(¹, To wyjaśnienie niepojętego dla wielu majątku VoItaira, jest według najprzychylniejszych dla niego podań. Przeciwnicy jego daleko brzydszy cień na te milionowe zbiory rzucają. Ob. Ln vic de Voltairc p. Condorcet.