tpn w alpach i za alpami0601

199

dopuszczała się, jak mówią figlów, dla pozbycia się swej macie- • rzyńskićj godności i szczęścia, dla zerwania tych nowych z niena-widzianym mężem węzłów.

Mimo to, po trzykroć zostawszy matką, jak tylko Gastonowi dała życie, usunęła się całkiem do willi Poggio a Cajano, nie chcąc już o żadnćm słyszćć więcćj zbliżeniu. Później, po długich ze swym stryjem, Ludwikiem XIV, negocyacyach, odjechała do Francyi, gdzie w klasztorze Monlmarlre przyrzekała spokojnie dni dokończyć.

To wydalenie Małgorzaty Orleańskićj nie położyło jednak głośnym kłótniom końca. Z jednej strony zazdrosny Kozmus otaczał ją szpiegami, i coraz nowe Ludwikowi XIV przedstawiał skargi; z drugiój, wielka księżna, niesyta świata i zabaw, bynajmniej klauzurowej nie poddawała się regule. Owszem, jak największe znajdując upodobanie w dokuczaniu mężowi, napisała do niego iż chciała w tym celu zapisać się djabłu, lecz myśl że później w piekle z nim będzie się musiała spotkać, jedynie ją wstrzymała (!).

Między innemi czyniła mu skąpstwa zarzut; a gdy się raz rozeszła wieść o ciężkiej jego chorobie, radośnie ją przyjęła, układając już plany swój po śmierci męża regencyi.

Kozmus o tóm uwiadomiony, wróciwszy do zdrowia, tak zmienił sposób życia, iż ją samą przeżył, a dla zbicia skąpstwa zarzutu, podwoił jeszcze dawną swą rozrzutność.

Lecz ta nie dosięgała utalentowanych ludzi, uczonych, ni artystów. Przeciwną owszem rodu swego skłonnością, niecierpiał nauk oni sztuk pięknych, a jeśli kiedy wsparł jakiego poetę, to dla otrzymania jaochwalnej ody.

Rozrzutność ta, bez żadnego wyższego celu, przy upadający m handlu i rolnictwie, a coraz wzmagających się podatkach i nędzy, tern bardziej przeciw niemu oburzała umysły. Jakby tćż skutkiem ciągłych złorzeczeń, wszystko mu szło na opak; a najboleśniejszćm inu by ło, iż z trojga dzieci, ani jednego nie mógł się doczekać wnuka.

Najstarszy z nich, Ferdynand, ożeniony z Wiolantą księżniczką bawarską, utraciwszy po niejakim czasie nadzieję potomstwa, udał się na karnawał do Wenecji, i tam ciężko chorować począł.

• O) Ob. Simonde dc Sismondt, Republiąucs italienncs.