WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH131 I

115

przymiotniki takie, jak wielebność, wielmożność, świętość ^]). U zwierząt określaną bywa płeć przez dodanie dwóch pierwiastków, nadających słowu w tern zestawieniu znaczenie męzkićj lub żeńskiej płci. Liczbę mnogą oznaczają Chińczycy przez dodanie pierwiastków ze znaczeniem wielości lub wszystkiego.

Prawo miejsca wystarcza zatem do nadania językowi jednozgło-skowemu zupełnej jasności. Duma Chińczyków może się przeto tśm zaspokoić, że tak prostym środkiem czynią zadość najwyższym nawet wymaganiom wymiany myśli. A jednak musimy z wszystkich języków postawić Chiński na najniższym stopniu rozwoju. On obciąża pamięć nadmierną ilością gromad pierwiastków, którym jedynie zw^Tyczaj nadał ich niezmienne znaczenie i utrudnia tymsposobem niepotrzebnie przyswojenie sobie samego języka. Niepojętćm jest przeto, że bystry Steinthal mógł język chiński do swych uformowanych języków zaliczyć, wyznawszy poprzednio sam: ./Uwzględniając jedynie morfologiczną budowę, cały porządek musiałby się zmienić. Mianowicie język chiński, zajmujący obecnie tak wysokie miejsce, musiałby przejść na najniższe ²).“

Cóżby Steinthal powiedział o zoologu, któryby wysoko uzdolnioną mrówkę, dla tego, że przez swoje własności umysłowe rybkę lancetnika wysoko przewyższa, chciał do kręgowców zaliczyć? A czyż on sam nie jest podobnym do takiego systematyka?

U południowych sąsiadów⁷ Chin, mieszkańców Birmy i Sianiu, spotykamy również tylko jedno zgłoskowe jęzki. Lecz one już są bogatsze od chińskiego w pierwiastki, używane do określenia znaczenia. Prawo ich umiejscowienia nakazuje jednak, aby w Siamskićm słow⁷o posiłkujące stało zawsze przed głównem, w Birmańskiem zaś po nićin ³). Przez dodanie takich pierwiastków można rozróżnić rzeczowniki i czasowniki czynne od rzeczowników i czasowników biernych. Wypada nam przypuścić, że, gdyby te dw⁷a języki swojemu właściwemu rozwojowi spokojnie pozostaw'one zostały, budowa wy-

*) Meksykanie i Malajczycy dodają zawsze do liczbownika kamień, Jawań-czycy ziarno, Niasmalajczycy owoc. Nie mówi się przeto w tych językach 3 kury, 4 dzieci, 5 pałaszy, tylko 3 kamienie kur, 4 ziarna dzieci, 5 owoców pałaszy. Taylor. Urgesichte str. 208.

²) Typen des Sprachbaues str. 328.

³) S t e i n t h a 1 1. c. str. 148.

http://rcin.org.pl