WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH255 I

zwyczaj, powiedziawszy mimochodem, strzydz głowę krótko swym nie* wolnikom. Prędzój czy późnićj niewolnictwo prowadzi zawsze do bezrządu i swawoli, gdyż ten, co najwięcćj niewolnika posiada, zdoła z ich pomocą łatwiej zgnieść słabszych. Niewolnictwo jest powszechnym w całej środkowśj Afryce, dla tego też wznosiły się tam zawsze na gruzach jednego despotycznego rządu drugie.

Z rozróżnieniem ludzi wolnych i niewolników rozpada się społeczeństwo na stany, a nawet pomiędzy Murzynami, chociaż rzadko, mianowicie na złotćm wybrzeżu lub w krainie Kongo, wytworzył się stan szlachecki ^]). To samo ma miejsce i tam, gdzie z wy ciężkie plemię drugie podbije. Tam stają się fizyczne cechy zdobywcy znamieniem szlachetnego pochodzenia, jak tego uczy nazwa wschodnio indyjska kasty: varna, tyle co barwa skóry ²). Gdy królowie Hiszpanii któremu z krajowców Amerykańskich szlachectwo nadawali, to formułka odpowiednia brzmiała: „odtąd ma się uważać za białego,“ Rozdział na ludzi urodzenia wyższego i niższego u ludów myśliwskich trudny do uwierzenia-. U Australczyków istnieją jednakże trzy kasty, których członkom nie wolno się łączyć pomiędzy sobą ³), chociaż nie dostrzeżono nigdzie, aby członkom którejkolwiek z tych rzeszy oddawano pierwszeństwo wreszcie panuje jeszcze wielka ciemność co do wiadomości o domniemanym patryciacie pomiędzy tymi ludami ⁴). Gdyby to urządzenie ograniczało się jedynie na półwysep koburgski od północy ⁵), można by go wziąść za naśladownictwo z wysp północnych. Pomiędzy Malajczykami bowiem i spokrewnionymi z nimi Polinezyjczykami istnieje stan szlachecki, który się znowu po większój części na wiele stopni dzieli ⁶). U Tonganów zastał M a r i n er prócz władzców jeszcze szlachtę wyższą i niższą i dwie klassy plebejczyków ⁷). Przywileje szlacheckie i kasto-wość stoją również u papuańsko-polinezkich mięszańców jako też i u kra-

cdw wojennych niewolnikami. Prinz zu Neuwied, Reisć nach Brasihen, Frankfurt 1821. T. II, str. 45.

^x) Antonio Zucholli, Missione di Congo. Yenezia 1712 IX, 7 str. 148.

²) Albert Kuhn, w W e b e r’a Indische Studien, T. I, str. 331.

³) E a r 1 w Iourn. of the Roy. geog. Soc. T. XVI, str. 240.

⁴) Reise der Eregatte Novarra. Anthrop. Th. T. III, str. 8.

AV a i t z (Gerland) 1. c. T. VI, str. 789.

⁶) Jako przykład w krainie Holontalo na północy wyspy Celebes według Riedel w Zeitschr. f. Ethnol- 1871, str. 255.

') Tonga Islands. Edinburgh 1927, T. II, str. 87.

http://rcin.org.pl