370
zachodzie nie spotykamy nigdzie dokładniejszej wiadomości o wyspach, leżących na wschodzie.
Mieszkańcy wyspy Rapamii czyli Oster utizynmją, że pochodzą z wyspy Oparo czyli Rapaiti (27° 35'ł poł. szer. 144° 20f zach. dług. Green wieli), musieli zat em na drodze do swego siedliska dotknąć wy-spy Pitcairn i potćm ją opuścić, gdyż na tej wyspie znaleziono szczątki dawniejszych; kamiennych budowli ’). Według podania krajowców wylądowali oni tutaj w liczbie 400 pod dowództwem króla Tu-ku-i-u czyli Tokujo, którego także Hotu lub Hotu moraa nazywają 2). Od chwili przybycia ich tamże aż do naszych czasów7 było 22 wradzców przy władzy, tak, że obliczając trwanie rządu każdego władzcy na 20 lat w przecięciu, osiedlenie na wyspie zaledwie do r. 1400 po Chr. sięga. Podanie to zyskałoby wiele na wiarogodnośc:, gdyby owe trzy tablice z pismem obrazowym, które niedawno na wyspie Oster znaleziono i do Europy zabrano, zawierały rzeczywiście rodowód owych króli, skreślony owym pierwotnym pismem 3). Mieszkańcy "wyrabiali wysokie, chociaż bardzo surowej jeszcze roboty będące posągi o twarzach ludzkich z łatwo rozetrzeć dającej się trachytowej lawy setkami 4), ustawiając je w rożnych miejscach na wyspie, prawdopodobnie na pamiątkę osób zmarłych. Pobudowali również kamienne tarasy, przypominające morai reszty Polynezyjczyków. Nakoniec znalezmno na wyspie szczątki dawniejszych obszernych budowli z płyt kamiennych, obecnie leżących w gruzach, które jednak przed 156 laty jeszcze mu? iały być zamieszkane, gdyż na ścianach białą, czerwoną i czarną farbą namalowane obrazy przedstawiają owce, konie i okręta z ich masztami, linami i żaglami 5). Roggeween był zaś pierwszym z żeglarzy, który w r. 1721 wszedł z mieszkańcami w stałe związki. Nie brak oczywiście i takich przypuszczeń, że przed przybyciem obecnych polynezkich mieszkańców inny lud kulturowy mieszkał na wyspie i wy-
') W a i t z, Anthropol. T. V, str. 224.
2) Sprawozdanie p. de Lapellin w Revue marit. et colon. Novbr 1S72. T. XXXV, str. 105. -P a lm er. Yisit to Easter Island w -Jcurn. of the R. G. Soc, London 1870. T. XL, str. 108.
3) Meinicke w Zeitscbr. f. Erdkunde. T. VI. Berlin 1871, str. 548
4j Według obrazków w Revue marit. et colon. 1. c. i totografij, któreśmy otrzymali, owe rzeźby maja wielkie podobieństwo do znanych nowo zeelandzkich drewnianych obrazów tiki.
5) Palmęrl. c. str. 176.