WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH523 I

— 507 —

cia i oswobodzenia się od łaskawych darów przyrody, pozwalających mu żyć li z dnia na dzień. Nad rzeką Amazonek dostarczyłoby polowanie na żółwie pokarmu na cały rok, lecz połów ich możliwym jest jedynie w porze suehój, wtenczas, gdy na ląd wyłażą. Z tego to powodu posiada każda prawie rodzina przy swej chacie zamkniętą sadzawkę dla przechowania pewnej ilości tych zwierząt przez porę deszczową¹), urządzenie domowe przeto, które Orellana już podczas swego odkrycia strumienia Amazonek u krajowców dostrzegł²). Niektóre brazylijskie pokolenia hodują prócz tego jeszcze kury liokko (crax) których mięso jest bardzo smaczne. Na wybrzeżu Yenezucli w'dzieli hiszpańscy żeglarze u krajowców Kuriany zwierzęta domowe, wyglądające jak króliki, gęsi i gołębie ³). Na wyspach antilskich chowano niemego psa a na wyspie Haity morską świnkę jako zwierzę domowrn. Świnie pekan i tapiry przyw⁷ykają łatw^ro do człowieka, znajdowały się niegdyś i znajdują jeszcze obecnie u ludów brazylijskich przyswojone, lecz nie mnożą się w niewoli ⁴).

Natomiast nie posiadamy żadnych wiadomości wiarogodnych, aby pokolenia północnćj Ameryki na wschód od gór skalistych, z wyjątkiem Eskimosów, przed odkryciem Ameryki zwierzęta dla użytku domowego były hodowały. A jednak ląd północny właśnie miał tę wyższość nad południowym, iż posiadał zwierzę towarzyski3, nadające się Jaknajlepićj do rozwoju życia pasterskiego. Mamy tu na myśli bawołu czyli żubra, który z wyjątkiem małego obszaru na zachodnim stoku gór skalistych się nie jąwi i na w^Tschocł od rzeki Mississinpi również daleko się nie zapuszcza. Za młodu schwytany daje on się ułaskawić i do roboty ułożyć, a z bydłem europeiskiem wydał bardzo użyteczną rasę. Jeżeli go więc krajowcy pomimo to nie przyswoili i nie hodowali, to czerwono skórę ludy nie posiadały widocznie do tego ani cierpliwości ani skłonności. Również i krajowej dzikićj kaczki oni sobie nie przyswoili; dopiero europejscy. osadnicy to uczynili. Indyk, będący w Mexiku zwierzęciem domowćm, żył tylko w stanie dzikim na ziemi Stanów zjednoczonych. Na północy stałego lądu znajduje się renifer (caribu), który w starym świecie żyje wszędzie przyswojony, w now^ry:n zaś dziko. Wprawdzie u pokoleń nad zatoką

' ) B a t e s, Amazons, str. 821.

²) Oviedo, Historia generał, lib. I. cap. 24, T. IV, str. 553.

³) G o m a r a, Historia de los Indias, cap. 75.

⁴) Darwin, Domestication. T. II, str. j.58.

http://rcin.org.pl