WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH645 I

631

łaciński, z którego wyrosły języki: portugalski, hiszpański, katalański, prowensalski, północno-francuzki i włoski, oraz narzecze łatyńskie jako też romańskie w szwajcarskich i tyrolskich Alpach, tudzież zmieszane mocno z pierwiastkami kełtyckiemi furlanskie w Friulu i w We-necyjańskiem, oraz rumuńskie w Siedmiogrodzie, kilku wigierskich komitatach, jako też w Wołoszczyznie i Mułtanach pomiędzy ludnością słowiańską.

Ostatnią gałęź południowych Europejczyków⁷ stanowią Kelci, niegdyś mieszkańcy południa Niemiec, którzy we F”ancyi Basków na zachód i południe wyparli i wyspy brytańskie zaludnili. Lecz i oni zostali wszędzie prawie z swych siedzib wyparci i po części zupełnie zromani-zow^Tani lub też zgermanizowani. Tylko na krańcach północnym i zachodnim ich dziedziny, w Bretanii i hrabstwue Walizkiem, zachował się jeszcze język kmiryjsk:, gdy tymczasem w zachodnich hrabstwach Irlandyi. na -wyspie Alan, oraz w^r Szkoeyi ^x) ludność mówi jeszcze dotąd językiem gaolskun czyli gadhełskim

Iudoeuropejczycy posiadają znamiona plemienia nadśródziemuo-morskiego w⁷ nąiwyższej doskonałości, za wyjątkiem jednak Indów, którzy przez zmieszanie krwi z ićrwia Draw^Tidów^r czystość swoją utracili ²). Kształt czaszki chwieje się w Europie pomiędzy średniogłowo-ścią a wysokiemi wskaźnikami szerokości ³). Wysokość czaszki jest zawsze mniejsza, czasami nawet znacznie, od wymiaru szerokości. U Europejczyków⁷ północy w⁷łos jasny i oko niebieskie były częste, nawet u Keltów Galii., jak ich w starożytności opisują, gdy tymczasem ich potomkowie, Erancuzi, dostarczają nam dowodu, jak znikome są owe znamiona.

Opisanie umysłowych zalet i społecznego rozwoju indoeuropej-skich ludów jest zadaniem, którego rozwiązaniem zajęli się już ocl dawna historycy. Nam pozostaje tylko zbadanie, jaki wpływ, pomyślny łub niepomyślny, wwwmrły własności miejscowości, a przedewszyst-kiem Europy na wcześni rozwój naszej kultury. Na nieszczęście, musimy obecnie dopiero odgadywać, gdzie były pierwsze siedziby Indo-europejczyków. Każdy znawma geografii musi jednak z niechęcią ou-

¹j C sjstym języKiem ghaelskim mówią jeszcze tylko w stronie północno-wschodniej Szkocyi, zmieszanym z angielskim zaś na zachód linii, prowadzącej od Mo-ray Firtli lukiem do ijścia Clydy. Murray, Map of Scotland schoning the present limite of the Gaelic language w Tran^actions of the Pliilological Society, 1870—7'-. zob. powyż. str. 532 i 533.

³) zob. powyż. str, 50 i 56.

http://rcin.org.pl