0085

66 Te cudowne czasy: Stalin i Nadia, 1878-1932

0    sobie, ale Własik paradował po okolicy jak nadęty indyk” - wspominała Kira Alliłujewa, bratanica żony Stalina.

Trzydziestosześcioletni Karl Pauker był ulubieńcem dzieci i cieszył się zaufaniem Stalina. Ten węgierski Żyd, symbol kosmopolitycznej kultury CzK w tamtych czasach, pracował jako fryzjer w Operze Budapeszteńskiej, później został powołany do armii austro-węgierskiej, w 1916 roku trafił do rosyjskiej niewoli i nawrócił się na bolszewizm. Uzdolniony aktor, świetnie naśladował akcenty, zwłaszcza żydowski, przed Stalinem. Otyły (wyśmiewano się z niego, ponieważ nosił gorset), łysy, wyperfumowany, z rudymi zmysłowymi wąsami, uwielbiał wymyślne mundury OGPU i chodził w butach na podwyższonym obcasie. Czasami przeistaczał się we fryzjera, goląc Stalina niczym lokaj i używając talku, by zatuszować jego dzioby po ospie. Był miłośnikiem wykwintnych potraw, samochodów i nowych wynalazków technicznych dla Politbiura, znał tajemnice prywatnego życia palatynów

1    podobno sprowadzał baletnice dla Kalinina i Woroszyłowa.

Pauker miał zwyczaj popisywać się przed dziećmi swoim cadillakiem, prezentem od Stalina. Na długo przed tym, nim w 1936 roku Stalin oficjalnie zgodził się przywrócić choinkę na Boże Narodzenie, Pauker odgrywał rolę Dziadka Mroza, roznosząc na Kremlu prezenty i urządzając dla dzieci przyjęcia świąteczne. Czekista jako Dziadek Mróz jest symbolem tego dziwnego świata.²²

W pobliżu przebywał też zawsze trzydziestodziewięcioletni szef gabinetu Stalina, Aleksandr Poskriebyszow, który wymykał się do ogrodu w Zubało-wie, by zajmować się papierkową robotą. Drobny, rudowłosy, łysiejący, syn szewca z Uralu kształcił się na felczera i prowadził bolszewickie spotkania w swoim gabinecie. Kiedy Stalin spotkał go w sekretariacie KC, powiedział: „Macie groźny wygląd. Ludzie będą się was bali”. Ten „karzeł o wąskich ramionach” był „potwornie brzydki” i „przypominał małpę”, ale odznaczał się „doskonałą pamięcią i drobiazgową skrupulatnością w pracy”. Jego wydział specjalny był sercem machiny władzy Stalina. Poskriebyszow przygotowywał materiały dla Politbiura i uczestniczył w jego posiedzeniach.

Kiedy Stalin wykorzystywał swoje wpływy, pomagając na przykład protegowanemu zdobyć mieszkanie, wszystkim zajmował się tak naprawdę Poskriebyszow: Proszę Was, żebyście pomogli im natychmiast - pisał do niego Stalin. - Poinformujcie mnie listownie o szybkim i dokładnym załatwieniu tej sprawy. Zachowała się ukryta do niedawna w archiwach korespondencja Stalina z Poskriebyszowem: Otrzymuję gazety angielskie, ale żadnych niemieckich [...] dlaczego? Jak to możliwe, że popełniliście błąd? Czy to biurokratyzm? Pozdrowienia. Stalin. Czasami wierny sekretarz popadał w niełaskę. W 1936 roku na swojej liście spraw pilnych Stalin napisał: 1. Przebaczyć Poskńebyszowowi i jego przyjaciołom.