0065

46 Te cudowne czasy: Stalin i Nadia, 1878-1932

dobre zdrowie, kompetencje”, ale przede wszystkim, jak ujął to Stalin, miały „skórę słonia”.

Młody aktywista Lew Kopielew napisał: Sam brałem w tym udział, przeczesując wsie, szukając ukrytego zboża [...]. Opróżniałem spiżarnie starych ludzi, zatykając uszy na płacz dzieci i lamenty kobiet [...]. Byłem przekonany, że przyczyniam się do wielkiego i koniecznego przeobrażenia wsi.

Chłopi wierzyli, że zdołają zmusić rząd do odwrotu, niszcząc żywy inwentarz. Rozpacz, która popchnęła chłopa do zabicia własnych zwierząt, daje pewne wyobrażenie o skali tej desperacji: wyrżnięto 26,6 miliona sztuk bydła i 15,3 miliona koni. 16 stycznia 1930 roku rząd ogłosił, że jeśli kułacy będą niszczyć inwentarz, ich własność zostanie skonfiskowana. Jeśli chłopi sądzili, że bolszewicy będą zmuszeni ich żywić, mylili się.'

W miarę jak kryzys narastał, nawet najbardziej oddani stronnicy Stalina mieli trudności z uzyskaniem zboża od chłopów, zwłaszcza na Ukrainie i północnym Kaukazie. Stalin beształ ich, ale chociaż byli o ponad dwadzieścia lat młodsi od niego, reagowali wybuchami złości i groźbami rezygnacji. Stalin nieustannie lał oliwę na wzburzone wody. Trzydziestopięcioletni Andriej Andriejew, realizujący dyrektywy Politbiura na północnym Kaukazie, utrzymywał bardzo bliskie stosunki ze Stalinem (jego żona Dora była najlepszą przyjaciółką Nadii). Mimo to oświadczył, że żądania Stalina są niewykonalne: potrzebuje co najmniej pięciu lat. Z początku próbował go zachęcać Mołotow:

Drogi Andńejewiczu, dostałem Twój list w sprawie dostaw zboża, rozumiem, że jest Ci bardzo ciężko. Rozumiem też, że kułacy stosują nowe metody w walce z nami. Ale mam nadzieję, że przetrącimy im grzbiety [...]. Pozdrowienia i najlepsze życzenia [...]. PS. Jadę na Krym na wakacje.²

Później Stalin, przemęczony, stracił cierpliwość do Andriejewa, który obraził się, póki Stalin go nie przeprosił:

Towarzyszu Andriejew, nie twierdzę, że nic nie robicie w kwestii dostaw zboża. Ale dostawy zboża z północnego Kaukazu tną nas jak nóż i trzeba zastosować niezbędne środki, żeby przyspieszyć ten proces. Pamiętajcie, proszę, każdy milion pudów jest dla nas cenny. Pamiętajcie, mamy bardzo mało czasu. A zatem do pracy! Z komunistycznym pozdrowieniem, Stalin.

Ale Andriejew wciąż był obrażony, Stalin napisał więc następny list, tym razem nazywając go pieszczotliwym zdrobnieniem i odwołując się do jego bolszewickiego honoru:

Czołem, Andriusza, długo zwlekałem. Nie gniewaj się. Co do strategii [...] cofam swoje słowa. Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że bliscy ludzie muszą