0527

496 Niebezpieczna gra o sukcesję, 1945-1949

-    Co tam chowacie? - spytał Stalin. - Pokażcie.

Orłów z ociąganiem pokazał mu gwiazdę. Stalin sklął go:

-    Zwróćcie ją tym, którzy wymyślili tę bzdurę!

Wreszcie, w 1950 roku, zgodził się przyjąć medal:

-    Dogadzacie starcowi. A zdrowia od tego nie przybywa...

Nigdy nie nosił odznaczenia.

Stalin przyjął tytuł generalissimusa nie tylko po to, by dorównać Franco. Próżność mieszała się z polityką: dzięki temu mógł wznieść się ponad cieszących się niebezpiecznie wysokim prestiżem marszałków. 9 lipca poniżył ich jeszcze bardziej, awansując znienawidzonego przez nich Berię do stopnia marszałka, równego Żukowowi i Wasilewskiemu.

Dobry humor zwycięzcy bywał czasami wisielczy. Ilekroć Stalin spotykał ludowego komisarza przemysłu okrętowego, Nosenkę, żartował:

-    Jeszcze was nie aresztowali?

Przy innej okazji zachichotał na jego widok:

-    Nosenko, jeszcze nie zostaliście rozstrzelani?

Za każdym razem Nosenko uśmiechał się niepewnie.

Wreszcie, na uroczystym posiedzeniu Sownarkomu, Stalin oświadczył:

-    Wierzyliśmy w zwycięstwo i [...] nigdy nie straciliśmy poczucia humoru. Prawda, towarzyszu Nosenko? ³

* * *

Tydzień później Stalin, który, według Gromyki, „zawsze wyglądał na zmęczonego”, wsiadł do opancerzonego pociągu, by pojechać do Poczdamu: podróżował w czterech zielonych wagonach zabranych z carskiego pociągu stojącego w jakimś muzeum, trasą długości 1923 kilometrów, jak wynika z raportu Berii, który zadbał o bezpieczeństwo podróżującego przywódcy. 2 lipca napisał do Stalina: Bezpieczeństwo po drodze zapewnia 17 000 żołnierzy wojsk NKWD i 1515 osób personelu operacyjnego rozmieszczonych w następujący sposób: na terytorium ZSRR przypada 6 osób ochrony na każdy kilometr; na terytorium Polski 10 osób na kilometr; na terytorium Niemiec 15 osób na kilometr. Poza tym na trasie przejazdu będzie kursować 8 pociągów pancernych wojsk NKWD: 2 w ZSRR, 2 w Polsce i 4 w Niemczech.

Do ochrony szefa delegacji radzieckiej wyznaczono 7 pułków wojsk NKWD i 1500 funkcjonariuszy operacyjnych z VI Wydziału NKGB. Ochronę zorganizowano w trzech koncentrycznych pierścieniach, łącznie 2041 funkcjonariuszy NKWD. 16 kompanii wojsk NKWD strzegło linii telefonicznych, a 7 samolotów zapewniało szybkie połączenie z Moskwą. W razie nagłej potrzeby Stalin miał do dyspozycji 3 samoloty, w tym Dakotę, stojące w gotowości na pobliskim lotnisku. Siły bezpieczeństwa miały zagwarantować