0551

520 Niebezpieczna gra o sukcesję, 1945-1949

-    Chodźmy i zjedzmy coś. -1 dodawał: - Jeśli macie czas - jakby pozostawiał im w tej materii jakiś wybór.

-    Jeśli to zaproszenie - odpowiadał Mołotow - to z największą przyjemnością.

Potem Stalin zwracał się do swoich gości, często Tity lub Bieruta:

-    Jakie macie plany na wieczór? - Jakby mieli jakiekolwiek o tej godzinie. Stalin wybuchał śmiechem. - Hmm, rząd bez planu. No cóż, przekąsimy coś.

Zazwyczaj „przekąska” trwała bite sześć godzin, aż do świtu.³

* ^{1 1}

Stalin rozkazywał wszechobecnemu Poskriebyszowowi wezwać samochody, ale jeżeli się spóźniały, trząsł się „z gniewu, krzyczał, jego twarz wykrzywiała się, gestykulował gwałtownie i ciskał inwektywami w twarz swego sekretarza, który [...] bladł, jakby miał atak serca”. Poskriebyszow zbierał pozostałych gości. Goście musieli przygotować się do obiadu, odpoczywając po południu, ponieważ „ci, którzy zasypiali przy stole u Stalina, źle na tym wychodzili”, wspominał Chruszczów.¹ Czasami Stalin zapraszał na przyjęcie gruzińskiego reżysera filmowego i aktorów:

-    Nie wiecie, czy Cziaureli i Gełowani są teraz w Moskwie?

Zagraniczni goście jechali ze Stalinem, który zawsze siadał na siedzeniu tuż za kierowcą i czasami zapalał umieszczone nad jego głową światło, aby czytać po drodze. Mołotow zajmował drugie takie siedzenie, a Żda-now i wszyscy inni goście siadali z tyłu. Beria i Malenkow, „ta para łajdaków”, jak nazywał ich Stalin, zawsze jechali jednym samochodem.² Kiedy samochody wyjeżdżały z miasta z pełną prędkością, gdyż Stalin lubił szybką jazdę, generalissimus planował trasę, robiąc „dziwne objazdy”, aby zmylić terrorystów.

Po przejechaniu piętnastu kilometrów rządową autostradą docierali do szlabanu, skręcali w lewo i mijali kępę młodych jodeł, potem jeszcze jeden posterunek kontrolny i docierali do bram Kuncewa. Przechodzili obok wielkiej mapy w przedpokoju, gdzie Stalin, Żdanow i Mołotow przystawali, by wygłaszać wzniosłe geopolityczne oświadczenia. Żdanow, jego rywal

1

Rodziny palatynów czekały w napięciu na telefon sekretarza Stalina z kina lub z daczy. W niedzielę, gdy mieli jedyną okazję zobaczenia się z rodzinami, przywódcy reagowali szczególnie nerwowo, ilekroć zadzwonił telefon. Nie jedli przez cały dzień, aby zostawić miejsce na niezliczone dania. Ale Siergiej Chruszczów zauważył, w jakim pośpiechu jego ojciec wychodził z domu po telefonie.

2

Kierowcy przywódców byli bardzo zadowoleni, kiedy ich szefów zapraszano do Stalina. Woroszyłow był zapraszany rzadziej niż przed wojną. „Mojego starego i mnie nie zapraszano prawie wcale” - skarżył się jego szofer.