0573

542 Niebezpieczna gra o sukcesję, 1945-1949

wydawał polecenia, a ja je wykonywałem”. Nie ma powodu, aby mu nie wierzyć. Zabiegał o względy dzieci Stalina. Pewnego razu, podczas obiadu na Kremlu, „nagle drgnął, poderwał się z miejsca i uniżenie skłonił głowę przed niską, rudowłosą dziewczyną” - Swietłaną. Stalin nie wymagał, aby ludzie kłaniali się jego córce. Abakumow pił z Wasilijem Stalinem. Razem sfabrykowali „sprawę lotników”. Wasilij przywłaszczył sobie daczę Nowi-kowa, podczas gdy „ojciec radzieckich sił powietrznych” był torturowany. Stalin spytał Abakumowa o zalecenia.

-    Powinni zostać rozstrzelani.

-    Łatwo jest rozstrzeliwać ludzi - odparł Stalin. - Znacznie trudniej nakłonić ich do pracy. Nakłońcie ich do pracy.

Szachurin dostał siedem lat ciężkich robót, Nowikow dziesięć lat, ale swoimi zeznaniami obciążyli grubszą rybę.

Czwartego maja Malenkow został nagle usunięty z Sekretariatu. Jego rodzina wspominała, że musieli opuścić swoją daczę. Matka zabrała dzieci na długie wakacje nad Bałtyk. Malenkow przez kilka miesięcy doglądał zbiorów w Azji Środkowej, ale nigdy nie został aresztowany. Beria próbował przekonać Stalina, aby sprowadził go z powrotem, co rozbawiło generalissimusa:

-    Dlaczego tak się przejmujesz tym imbecylem? Ciebie pierwszego zdradzi.

* * *

Beria stracił swoje „organy” i swego sojusznika Malenkowa, toteż sukces z bombą miał tym większe znaczenie. Pod koniec roku pojechał do zakładów Elektrostal w Nogińsku, aby zobaczyć, j ak eksperymentalny reaktor j ądro-wy profesora Kurczatowa osiągnie stan krytyczny i zapoczątkuje pierwszą w Związku Radzieckim samopodtrzymującą się reakcję łańcuchową. Beria obserwował, jak Kurczatow podnosi pręt kontrolny i słucha, jak trzaski rejestrujące przepływ neutronów przechodzą w ciągły szum.

- Ruszył! - zawołali naukowcy.

-To wszystko? - spytał z niedowierzaniem Beria, bojąc się, że jajogłowi go oszukują. - Nic więcej? Mogę podejść do reaktora?

Byłaby to upajająca perspektywa dla milionów ofiar Berii, lecz naukowcy skwapliwie powstrzymali go przed tym.

* * *

Odmiana losów Berii i Malenkowa oznaczała wyniesienie ich śmiertelnego wroga, Andrieja Żdanowa, przyjaciela Stalina, zażywnego, pretensjonalnego intelektualisty, który po ciężkich przejściach w Leningradzie stał się alkoholikiem z wodnistymi oczami i siną cerą. Stalin otwarcie mówił