klszesz109

K. MOSZYŃSKI: i LUDOWA SŁOWI.

występują także jako ornamenty całkiem nie związane z głównymi ośrodkami architektonicznymi i oczywiście bynajmniej nie myślę tłumaczyć tu wyczerpująco całkowitej ich genezy na pisankach, wskazuję tylko na okoliczności sprzyjające ich obfitemu występowaniu.

Fig.68. Przęślica(z boku po prawej stronie przysiadka tegoż narzędzia widz. z góry)^ł.

Do zdobniczych wątków .rzadszych od „kędziorów" należą luki, półkola, koła, kółka koneetryczne etc. (fig. 124} sq.). I linii falistej (fig. 123 46) nie można zaliczyć do zdobin najpospolitszych. Linię falistą wzburzoną (fig. 124 58) oraz falę wzburzoną (fig. 12457) widujemy na pisankach jeszcze rzadziej (obficie tylko na Huculszczyźnie; sporadycznie np. u Słowaków etc.). Drobne punkty między liniami ciągłymi lub po ich stronie zewnętrznej (fig. 123 26,29,30,52 sq., 124 43.50,51,55) spotyka się bardzo często u Serbo-chorwatów i Bułgarów (często też u Rumunów); w rdzennej Polsce it,d., aczkolwiek występują, jednak bez porównania rzadziej. Ogromnie rozpowszechnione jest za to jedno-lub obustronne przystrajanie linii prostych, giętych i różnych innych motywów za pomocą krótkich skośnych kreseczek (ob. fig.

Fig. 67. Maglowni-ca. Słowaczyzna — Wg A. Vaclavika 1. c. tahl. Ic.

123*27 itp.). Rozety w rodzaju wyobrażonej na fig. 124 ii są motywem znanym zarówno na północy, jak i na południu a pospolitym zwłaszcza na terenach, gdzie, jak w rdzennej Polsce, zdobienie pisanek jest stosunkowo mało rozwinięte; wykonywa się je zwykle nie specjalnym narzędziem (pisak), lecz szpilką, i bywają one białe na jednobarwnym tle; pisanki tak zdobione obywają się normalnie bez liniowego podziału, o jakim mówiliśmy w § 653.

655. Linie przybrane obustronnie „kędziorami" czyli „rózgi" kędzierzawe (fig. 123 42) w rozmaitych odmianach i kombinacjach z „rózgami" iglastymi (fig. 123 18) tworzą piękny pomost, prowadzący od ornamentyki geometrycznej do roślinnej, a nawet

¹ Jablonove, Zagórze Bratysławskie. Słowaczyzna. A. Vaclavik, Zdroje l'udo-vej vytvarnosti v bratislavskom Zahori, r. 1934, s. 10 fig. 3.