klszesz156

914 i. Moszyński: kultura ludowa słowian

Nieco odmienny typ prymitywnych upiększeń otrzymamy wtedy, gdy łodygę zerwanej rośliny podzielimy na drobne kawałki i nani-żemy je na nitkę. W ten sposób np. dzieci czarnogórskie sporządzają sobie naszyjniki z łodyg brodawca (Tarazaeum), a dzieci wscho-dnio-pruskie (mazurskie czy też niemieckie, tego nie wiemy) z łodyg grą żel i (Nuphar luteum Smith), przy czym w ostatnim wypadku łańcuch z cząstek grążelowej naci przyozdobiony jest w' jednym miejscu, na środku piersi, samym kwiatem tej rośliny, dając zapewne wcale piękny efekt. Na szczególną uwagę zasługują w tym związku naszyjniki z pociętych poprzecznie na kawałki dorodnych źdźbeł słomy zbożowej, o których mówi tradycja ustna we wsi Korelicze w pow. nowogródzkim na Białorusi (z zupełnie podobnego kawałka nanizanego na bardzo krótką nitkę, sporządzały sobie biedniejsze z korelickich dziewczyn kolczyki).

Fig. 139. Niektóre motywy haftów kurpiowskich. Polska. Wg ilustracji, będących w r. 1935 w posiadaniu S- Udzieli, rys. J. K.¹.

bądź też „drobne biał znad Cisy.

Niektóre zupełnie wyraźne zeznania ludu (np. Bułgarek z południowej Małorusi), świadczą że muszla kauri bywa dlatego wplatana do warkoczy, aby nikt nie mógł rzucić uroku. W każdym jednak razie, o ile mamy do czynienia z nizankami nacechowanymi rytmicznym

Wreszcie, przedłużając końce warkoczy, dziewczęta bałkańskie i ruskie (w Karpatach) wplatają w dosztu-kowywane do nich włosy, sznurki, wstążki czy łańcuszki muszle kauri (Cypraea moneta) lub inne; tak L. Wierzbicki pisze w r. 1882 o Hucułkach, że w dnie świąteczne wplatają w warkocze bądź guziki mosiężne, muszelki bowtyci^uf pochodzące

S5

^i i i A i ^i f^T^iłł^i^lf? ijr^r?»"l¥«^>^C^i^t^ln^r

1 ffiil i7l i^i ?hfnii ^ j^t rh & O iii rt »?i &

^ tti & l4 i^ rfriTi i^i^i rt i Ai^i & i

Fig. 140. Fragmenty haftów z obrączek nagłownych kobiet biłgorajskich¹. Wieś Naklik po w. Biłgoraj. Małopolska. — (Z bardzo obfitej kolekcji zebranej w tej wsi przez J. Langmana, uczestnika naszej wycieczki w r. 1933, zestawiłem przykładowo 8 najbliższych sobie wariantów; tablica ta służy więc zarazem do pokazania zmienności układu podstawowych motywów przy drobnych odchyleniach tego układu, • ob. § 647). — Rys. schematycznie z oryginałów J. K.

Porówn. też obecnie S. Udziela, Hafty kurpiowskie, r. 1936.