Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 12 04 265344

M Łobocki. WproMukerde <!o metodologii boJt/ń petlogpgteuiych, Kraków 2fli»

ISBN: 978-83-7587-163-0.£ by Oficyna Wydawnicza JaipuU" 2009

zarówno prac magisterskich, jak i rozpraw doktorskich i habilitacyjnych. Temu

głównie celowi ma służyć niniejsza publikacja.

Nie oznacza to jednak, co pragnę raz jeszcze podkreślić, że pedagogika empiryczna i prakscologiczna nie stanowią bynajmniej jedynych dyscyplin pedagogicznych, w ramach których podejmuje się badania w miarę metodologicznie poprawne. Także pedagogika zorientowana humanistycznie w szerokim znaczeniu tego słowa może wykazać się badaniami wartościowymi pod względem metodologicznym. Stąd też dalszy rozwój pedagogiki jako nauki byłby z pewnością

-    jak przypuszcza sic coraz częściej - niemożliwy bez uprawiania jej w sposób zróżnicowany, tj. uwzględniający różne metodologiczne aspekty badań pedagogicznych (por. S. Pilika, I998a).

Toteż prezentowana cu metodologia badań pedagogicznych może nic w pełni zadowalać. Jest bowiem próbą ukazania przede wszystkim tych problemów metodologicznych, do których przywiązuje się dużą wagę, szczególnie w uprawianiu pedagogiki empirycznej. Niemniej jednak nic przekreśla ona innego podejścia metodologicznego w badaniach pedagogicznych, w tymi zwłaszcza preferowanego przez pedagogikę zorientowaną humanistycznie. /. pewnością o tym, jakie podejście jest najbardziej stosowne, „decyduje L---J natura badanych faktów i zjawisk pedagogicznych ’ (S. Palka. 1998b, s. 12). Niektóre z nich wymagają ścisłego pomiaru, inne natomiast wyłącznic podejścia jakościowego opartego głównie na dialogu, zrozumieniu, interpretacji.

Całość niniejszej publikacji składa się - oprócz wstępu, zakończenia i bibliografii z dziesięciu rozdziałów'. W pierwszym z nich omawia się w sposób syntc-ryczny niekróre wymagania metodologiczne stawiane badaniom pedagogicznym łącznie z postulatem wystrzegania się niektórych popełnianych w nich błędów. Rozdziałll dotyczy teoretycznych problemów badań pedagogicznych, a rozdziały III i IV są kolejno opisem badań ilościowych z uwzględnieniem stosowanego w nich pomiaru i badań jakościowych. Rozdział V poświęcony jest sformułowaniu problemów badawczych i hipotez roboczych. W rozdziale VI omaw ia się zmienne, wskaźniki i typy badań pedagogicznych, w rozdziale VII - losowy i celowy dobór osób badanych, zaś w rozdziale VIII - etapy badań pedagogicznych. Rozdział IX ukazuje moralne aspekty tego rodzaju badań. Rozdział X natomiast jest przeglądem różnych metod i technik badawczych.

Prezentowana tu publikacja przeznaczona jest głównie dla studentów' pedagogiki, odbywających studia zarówno licencjackie, jak i magisterskie. Inrencją jej - poza ułatwieniem im przygotowywania prac dyplomowych i magisterskich

-    jest rówmież wyjście naprzeciw' rozumieniu i ocenianiu przez nich wartości poznawczej opracowań naukowo-badawczych, z którymi spotykają się w literaturze pedagogicznej, a poniekąd także psychologicznej i socjologicznej. Pewną pomoc praca ta —o czym wspomniano wcześniej - może przynieść również doktorantom i habilitantom, piszącym rozprawy z zakresu pedagogiki, jak i różnym innym

10 wstąp

M Łobocki. Wprwaiktnie Jo metodologu bodoA petlogogtcinych, Kraków 2fli»

ISBN: 97S-8J-7J87-163-0. S> by oficyna Wydawnicza JaipuU" 2009

osobom bliżej zainteresowanym metodologicznymi problemami badań pedagogicznych.

W tym miejscu pragnę gorąco podziękować wielu pracownikom naukowo-dydaktycznym i studentom z różnych uczelni w Polsce za życzliwą zachętę do wznowienia w wersji poprawionej i zmienionej mojego skryptu pr. Metody ba-dt(ńpedagogicznych (1984). Zachętę tę uznałem za wezwanie do napisania nowej publikacji na powyższy temat, w której rozdziały 111, V, VI i VIII (po części także rozdział II) przygotowano z wykorzystaniem obszerniejszych fragmentów poprzedniego opracowania.

Z każdego rozdziału, zamieszczonego w niniejszym opracowaniu, można korzystać wybiórczo. Jednak w w ypadku Czytelnika, dla którego metodologiczne problemy badań pedagogicznych są czymś nowym lub tematem mało znanym, dobrze byłoby rozpocząć czytanie od pierwszego rozdziału, a dopiero w następnej kolejności zapoznawać się z poszczególnymi rozdziałami zgodnie z własnymi zainteresowaniami. Celowe wydaje się także sięganie po przynajmniej niektóre cytowane tam pozycje, dotyczące bezpośrednio lub pośrednio metodologicznych aspektów badań na gruncie pedagogiki empirycznej i nie tylko.

Mieczysław Łobocki Lublin, kwiecień 1999

Wstęp 11