Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 12 04 260254

M Łobocki. WproMukerde <!o metodologii boJt/ń petlogpgteuiych, Kraków 2fli»

ISBN: 978-83-7587-163-0.£ by Oficyna Wydawnicza JaipuU" 2009

5. Hipoteza robocza jc.sr twierdzeniem wyrażonym jednoznacznie i w sposób możliwie uszczegółowiony. Nie jest więc hipotezą zdanie wieloznaczne i zbyt ogólne. Całkowicie błędna wydaje się np. hipoteza stwierdzająca, że nauczanie problemowe daje lepsze wyniki niż nauczanie tradycyjne. Z hipotezy tej na dobrą sprawę nic nic wynika, ponieważ nic precyzuje ona bliżej ani metody nauczania problemowego, ani też oczekiwanych wyników. Nauczanie problemowe może mieć przecież różną postać, podobnie sprawa przedstawia się z wynikami. Ilustracją hipotezy poprawnej z punktu widzenia omawianego obecnie wymagania wydaje się następujące przypuszczenie: „podstawowym warunkiem efektywności nauczania oraz kształcenia samodzielności myślenia uczniów na lekcjach przedmiotów matematyczno-przyrodniczych w klasach licealnych jest problemowa ujmow^ranic materiału programowego, umożliwiające uczniom dosrrzeganie, formułowanie, rozwiązywanie i sprawdzanie określonych zagadnień w toku własnej działalności poznawczej, opartej zarówno na czynnościach myślowych, jak i praktycznych” (C. Kupisicwńcz, 1976, s. 22). Iliporcza ta uszczegółowia zarówno planowaną strategię nauczania, jak i oczekiwane w wyniku tego nauczania rezultaty. Formułowanie hipotez zbyt ogólnych jest przeważnie domeną początkujących badaczy, których wygórowana ambicja nic pozwala podejmować zadań naukowych w węższym zakresie (por. R. M. W. Trawers, 1964, s. 90 i n.).

Inne wymagania, jakie stawia się popraw nie sformułowanym hipotezom roboczym, sugerują m.in. konieczność wyrażania ich w możliwie prostych słowach i wiązania z nimi takich treści, które dałyby się sprawdzić w rozsądnych granicach czasowych. /.w^fraca się również uwagę na to. aby hipotezy dotyczyły istotnych dla danej nauki spraw i miały moc teorio twórczą. Innymi słowy, zwraca się baczną uwagę na jej funkcję poznawczą. Pełniąc tę funkcję, staje się ona ważnym narzędziem inwencji twórczej i istotnym elementem postępu naukowego. Umożliwia bowiem coraz to nowe i szersze widzenie obserwowałnych faktów i zdarzeń. Inna przysługująca jej funkcja, o której była już mowa, polega na odpowiednim ukierunkowaniu wyników badacza. Rzecz jasna - dwie wspomniane dopiero co funk-cje spełnia jedynie ra hipoteza robocza, króra pozostaje w^r zgodzie z wszystkimi wymienionymi wyżej warunkami. Nieprzestrzeganie ich dyskwalifikuje ją metodologicznie, ponieważ utrudnia lub uniemożliwia naukowe jej zweryfikowanie.

Rozdział VI

Zmienne, wskaźniki i typy BADAŃ PEDAGOGICZNYCH