WA30879 I862 PRZEGLAD ARCHEOLOGJI2 I djvu

149

gramem J. Chrystusa, a w bibliotece Barberinich mamy terra-kotę z VI wieku, gdzie widzimy, iż monogram jest postawiony obok swastikalnego krzyża, z czterema kropkami i oba te znaki stoją u stóp Jezusa Chrystusa siedzącego na tronie (Krause R ea l len cyk lopedie der christlichen Kunst B. II, §. 986). Gdy monogram Jezusa Chrystusa zechcemy śledzić na monetach bizantyńskich, szczególnie na ich chorągwiach, to przekonamy się, iż on coraz skracając się, staje się wreszcie malem kółkiem, co nie ulega wątpliwości, iż jest obrazem słońca. Gdy spojrzymy na aureolę Boga, to widzimy, iż ona może być z trójkąta, przedstawiającego słońce (Fig. 358) lub z dwóch trójkątów nałożonych na siebie (Fig. 359), o której figurze już dawniej przekonaliśmy się, że przedstawia słońce (§. 154, Fig. 316), widzimy też aureolę wprost w formie koła słonecznego (Fig. 334), która oczywiście równą jest także aureoli w formie krzyża swastikalnego z czterema kropkami, wrysowanego w koło, jak również w formie krzyża czteropromien-nego (Fig. 348). Przekonawszy się, czem jest krzyż wrysowany do koła z punktami, czy bez punktów, zestawmy szereg monet z tejże epoki (wszystkie z Dannenberga i Stronczyń-skiego D. 674, D. 702, Str. 42bl-bl-bm, D. 496, D. 682, Str. 42-bk, Str. 49a, D. 696 (porów. 682) i Str. 42aw), a obaczymy, iż krzyż zwykły w kole równa się takiemuż z punktami, ten zaś est w związku z półswastiką, ta zaś w związku z krzyżem swastikalnym, stojącym samodzielnie, a ten z krzyżem szerokoramiennym, te krzyże mogą być zastąpione przez kółko słoneczne, które jest także w związku z półswastiką, a te wszystkie symbole mogły być zastąpione krzyżem szerokoramiennym (Fig. 486—496), gdy zaś przypomniemy sobie, że półswastiką tylekroć wykazała się tylko odmianą triąuetra (Fig. 260), a triąuetrum zaś trójgałązki (Fig. 423). ta zaś krzyża jerozolimskiego (Fig. 166) i mithraicznego (Fig. 174) to ostatecznie, jak dla symboliki na Hisarliku musieliśmy uznać, jak dla symboliki w Chinach uznał O. Gaillard, tak samo i dla wieków średnich musimy uznać formułę zamienności symbolów bez najmniejszych granic od krzyża przez swasti-