50 (268)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©Wydawnictwo WAM. Kraków 2005

AFRYKA - RÓŻNORODNOŚCI JEDNOŚĆ

Kosmos jest więc konfiguracjąjednorodnych sił, różniących się jedynie swoim „potencjałem”. Zgodnie z precyzującą ów porządek propozycją Mbitiego¹⁵ kosmos afrykański składa się z pięciu kategorii sił, których hierarchia jest następująca:

1.    Istota Najwyższa;

2.    bóstwa i duchy, istoty ponadludzkie i duchy przodków;

3.    ludzie (żyjący ) i ci, którzy mają zaraz się narodzić;

4.    zwierzęta i rośliny obdarzone życiem biologicznym;

5.    zjawiska i przedmioty natury nieożywionej.

Człowiek tworzy jądro tej drabiny: Bóg jest jego

stwórcą i opiekunem, duchy wyjaśniają jego przeznaczenie i pomagają w jego spełnianiu, a zwierzęta, rośliny i zjawiska lub przedmioty tworzą środowisko, w którym żyje, dostarczają mu środków egzystencji. Porządek ten, wyznaczony i podtrzymywany przez Istotę Najwyższą, zależy od ilości, potencjału mocy tkwiącego w danym bycie. Zmiana mocy decyduje o zmianie kategorii, z tym że Istota Najwyższa jest nicprzcścignionym, niewyczerpanym i niezmiennym zbiornikiem takiej mocy. Bóg jest symbolem łączącym w całość funkcjonowanie kosmosu i nadającym mu spoistość. Jest „nadmiarowym” mantu (tak jak człowiek jest kintu z dodatkiem magara), nad-miarowość dotyczy jego woli, inteligencji i słowa (mądrości). Jako ostatnia zasada jest podporą egzystencji kosmosu i nieograniczonym źródłem energii życiowej. Jest jednak zbyt mocny, zbyt wielki, by być obiektem ¹⁵ J.S. Mbiti. Afrykańskie religie..., s. 32.