66 (181)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©Wydawnictwo WAM. Kraków 2005

AFRYKA - RÓŻNORODNOŚCI JEDNOŚĆ

zastępującymi go w działaniach na tym czy tamtym święcie. Według Amadou Hampate Ba³² w naturze Afrykań-czyka tkwi skłonność do umieszczania między nim a jego rozmówcą pośredników. W rodzinie poligamicznej mąż przekazuje swe życzenia żonom poprzez główną małżonkę, a polecenia dla dzieci poprzez najstarszego syna. Tak samo człowiek wysłany z misją nie zwraca się bezpośrednio do adresata, lecz kontaktuje się z osobami z jego otoczenia. Nic dziwnego, że Afrykanie, zgodnie z ideą pośrednictwa, stworzyli także pośredników do kontaktów z Bogiem. Nawiązanie łączności z Najwyższą Istotą jest więc swoistą reakcją łańcuchową. Modlący czy błagalnik prosi o pośrednictwa swego starszego brata, obojętnie żyjącego czy nie, ten zaś swego ojca, tamten dziada itd., aż najstarsi przodkowie zostaną poruszeni i praprzodek, patriarcha rodu czy plemienia, dostatecznie godny by zwrócić się do Boga, kieruje do niego prośbę swego dalekiego potomka.

Zdaniem badaczy bóstwa z licznych panteonów można rozdzielić na kilka klas. W ujęciu B. Holasa w Afryce występują:

-    duchy zmarłych przodków' pośredniczące między żywymi ludźmi a bogami;

-    złe moce pochodzenia ludzkiego (duchy, upiory, topielcy, zabici, rażeni piorunem itd.);

-    demoniczni mieszkańcy lasu i sawanny, antropo-i zoomorficznc strachy (karły, olbrzymy, ludożercze demony, wilkołaki itd.);

³² A. Hampatć Ba. A ni mis me en savane africaine. [w:] Les religions africanes traditionneUes. Paris 1965. s. 33.