94
Struktura
bilansowa
Inwestycji
b) inne papiery wartościowe,
c) udzielone pożyczki,
d) inne długotrwałe aktywa finansowe.
4) inne inwestycje długoterminowe.
Natomiast struktura bilansowa inwestycji krótkoterminowych kształtuje się następująco:
I) krótkoterminowe aktywa finansowe w podziale na:
Struktura
bilansowa
inwestycji
a) posiadane w jednostkach powiązanych i pozostałych z uwzględ-nieniem:
• udziałów lub akcji,
• innych papierów wartościowych,
• udzielonych pożyczek,
• innych krótkoterminowych aktywów finansowych,
b) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne z podziałem na: . środki pieniężne w kasie i na rachunkach, a inne środki pieniężne, a inne aktywa pieniężne,
2) inne inwestycje krótkoterminowe.
Przez instrumenty finansowe rozumie się kontrakty, które powodują powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze
Definicja
instrumentu
finansowego
stron, pod warunkiem że z kontraktu zawartego między stronami wynikają jednoznacznie skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań zawartych w kontrakcie ma charakter bezwarunkowy, czy warunkowy*7.
Z powyższej definicji wynika, że instrument finansowy jest umową (kontraktem), a jej skutkiem jest powstanie określonego składnika aktywów u jednego z podmiotów gospodarczych i zobowiązań finansowych w drugim podmiocie. Jednak nie do wszystkich umów spełniających tę definicję mają zastosowanie przepisy ustawy, gdyż wyłącza ona z kategorii instrumentów finansowych:
• rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
• umowy o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków z tytułu udzielonej gwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadających stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespłacenia wierzytelności przez dłużnika w wymaganym terminie,
47 Patrz art 3 ust. I pkt 23 UoR.
Hozikial U
95
• umowy o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okre- Wytąc»»w sie pomiędzy terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wy- * poięcto konanie tych umów wymaga wydania papierów wartościowych ^nmwowydT w określonym terminie, również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez podmiot upoważniony na podstawie odrębnych przepisów,
• aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały pracowników oraz innych osób związanych z jednostką w jej kapitałach,
• umowy połączenia spółek.
Nie zalicza się także do instrumentów finansowych**:
1) instrumentów kapitałowych wyemitowanych łub wystawionych przez jednostkę, w tym: udziałów, opcji na akcje własne, praw poboru otaz praw do akcji i innych instrumentów kapitałowych, które przedsiębiorstwo zalicza do kapitałów własnych, zgodnie z ustawą o rachunkowości,
2) udziałów w jednostkach podporządkowanych,
3) praw i zobowiązań wynikających z umów leasingu,
4) umów, z których wynika obowiązek dokonania płatności zależnych od czynników naturalnych (tj. od warunków geologicznych, klimatycznych itp.j.
Zrozumienie definicji instrumentów finansowych wymaga przede wszystkim ustalenia, czym są:
• aktywa finansowe,
• instrumenty kapitałowe,
• zobowiązania finansowe.
Pojęcie
aktywów
finansowych
Przez aktywa finansowe rozumie się aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, ą takie wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych łub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach89.
Aktywa pieniężne są to składniki aktywów wyrażone w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz. Oprócz gotówki i środków pieniężnych na bieżących rachunkach bankowych do aktywów pieniężnych zalicza się także ekwiwalenty środków pieniężnych, a między innymi: czeki, weksle oraz naliczone odsetki od tych składników aktywów finansowych90.
Z podanej wyżej definicji aktywów finansowych wynika, że zalicza się także do nich:
• wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych, np. należności z tytułu pożyczek pieniężnych,
“ Patrz § 1 ust. cyt. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r., (DłU. 149 poz. 1674 z póżn. zm.) zwanego dalej rozporządzeniem MF.
89 Por. art. 3 ust. 1 pkt 24 UoR.
90 Por. art. 3 ust. 1 pkt 25 UoR.