BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (74)

138    __

aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynosi 19 000 zł. W pr^, kładzie tym podano globalny sposób obliczenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, jednak w praktyce obliczenia tego dokonuje się w pr^ kroju każdego tytułu, tzn. gdy:

(WK) wartoSć księgowa < wartości podatkowej (WP)

Wartością podatkową aktywów jest kwota powodująca umniejszenie podsta. wy opodatkowania podatkiem dochodowym, jeśli będzie można uzyskać z tych aktywów, w sposób bezpośredni lub pośredni, określone korzyści ekonomiczne tzn. gdy korzyści te będą w przyszłości uznane przez przepisy podatkowe za koszt uzyskania przychodów.

Do ujemnych różnic przejściowych zalicza się m.in.:

•    odpisy aktualizujące składniki aktywów obrotowych (zapasów i należności)

•    kwotę naliczonych memoriałowo ujemnych różnic kursowych,

•    naliczone memoriałowo odsetki,

•    utworzenie rezerw na koszty.

Przykład

W trakcie dokonanego na koniec roku obrotowego spisu z natury ustalono, że znajdujące się w magazynie towary w kwocie 5000 zł utracą na początku przyszłego kwartału termin ważności, a tym samym nie będzie można uzyskać spodziewanych korzyści. Dlatego też dokonano odpisu aktualizującego ich wartość w kwocie 3000 zł.

Ponieważ wartość księgowa (WK) wynosi 0 zł, a wartość podatkowa (WP) wynosi 3000 zł, to WK < WP, a więc istnieje obowiązek ustalenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w kwocie 570 zł (19% od 3000 zł). Zakłada się przy tym, że towary zostaną sprzedane po obniżonej cenie jeszcze przed upływem terminu ich ważności, tzn. iż ustanie przyczyny, dla której dokonano odpisu, powinno mieć miejsce w roku następnym.

Przykład

Istnieje trudność windykacji należności od odbiorcy w kwocie 12 200 zł, na którą składa się należność netto w kwocie 10 000 zł i VAT - 2200 zł. W związku | czym złożono stosowny pozew do sądu i dokonano odpisu aktualizującego

_voCie jo 000 zł²⁰⁹. Ponieważ WK — O zł, a WP = 10 000 zł. to powstała różni-' przejściowa ujemna (WK < WP).

^c* ^apis na kontach księgowych ustalonej kwoty aktywów z tytułu odroczonego datku dochodowego będzie następujący: ^p0 yvn konto Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Ma konto Podatek dochodowy.

Trzeba także podkreślić, iż aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowe-, _uStala się przy zachowaniu zasady ostrożności²¹⁹.

⁸ W praktyce wyraża się to w tym, że przy obliczeniu kwot aktywów z tytułu odroczonego podatku przedsiębiorstwo powinno realnie ocenić, czy osiągnie przychody lub wygospodaruje wynik finansowy pozwalające pokryć odroczone aktywa dotyczące różnic przejściowych lub straty z lat ubiegłych. Przede wszystkim chodzi o to, czy kwota aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie przekracza rezerw z tego tytułu. Natomiast aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczącego pokrycia strat powinno się ustalać wówczas, gdy istnieje pewność osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego netto w takiej wysokości, że pokryje on kwoty utworzonych aktywów z tytułu pokrycia części straty.

Określając konieczność wykazania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w bilansie, trzeba podkreślić, iż obowiązek ten dotyczy tylko tych przedsiębiorstw, których sprawozdania finansowe podlegają obligatoryjnemu badaniu i publikowaniu²¹¹. Natomiast w przypadku gdy roczne sprawozdania finansowe jednostki nie podlegają temu obowiązkowi, to przedsiębiorstwo może odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego²¹².

Fakt odstąpienia od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy zamieścić w ZPK (polityce rachunkowości) i określić skutki zaprzestania obliczeń w sprawozdaniu „Dodatkowe informacje i objaśnienia”.

Wykazywanie w aktywach bilansu rozliczeń międzyokresowych czynnych wynika z omawianej już zasady współmiemości przychodów i kosztów.

„Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosz-tów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych”²¹³.

^m W związku z tym dokonano następujących zapisów księgowych:

a)    przekwalifikowanie należności 12 200 zł Wn konto Roszczenia sporne

Ma konto Rozrachunki z odbiorcami

b)    odpis aktualizujący 10 OOO zł

Wn konto Pozostałe koszty operacyjne Ma konto Odpisy aktualizujące należności.

^2.0    A więc odmiennie niż przy tworzeniu rezerw na odroczony podatek.

^2.1    Zgodnie z art. 64 ust. 1 UoR.

²¹² Patrz art. 37 ust. 10 UoR.

^2.1    Art. 39 ust. 1 UoR.