BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (84)

158

2. Przyjęcie towarów do magazynu:

a) zaksięgowanie przyjęcia towarów w cenie ewidencyjnej Wh konto 332 lub 333 — Towary (w detalu lub hurcie) Ma konto 303 - Rozliczenie zakupu towarów

b) zaksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych: (odchylenia kredytowe)

Wn konto 303 - Rozliczenie zakupu towarów

Ma konto 342 lub 343 - Odchylenia od cen ewidencyjnych

(w detalu lub w hurcie)

21 000 zł 21 000d

I 000 Zł

1 000 zł

Do kont zapasowych „Towary’’ prowadzi się ewidencję analityczną. Celem tej ewidencji jest:

• prowadzenie bieżącej kontroli ewidencji przychodów i rozchodów oraz stanu towarów, a tym samym uzyskanie danych do podejmowania decyzji odnośnie do zakupu i sprzedaży określonych grup asortymentowych towarów, • rozliczanie osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone ich pieczy mienie.

Ewidencja analityczna towarów może być prowadzona - tak jak Ewidencja w przypadku materiałów - w formie: analityczna    j j ewidencji ilościowo-wartościowej, w której dla każdego rodza-

°    ju towarów ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i w jed

nostkach pieniężnych,

2) ewidencji ilościowej, prowadzonej dla poszczególnych towarów lub ich jednorodnych grup, przy czym wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który mają miejsce rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, dokonane od rzeczywistego wyniku finansowego,

3) ewidencji wartościowej, której przedmiotem są tylko przychody, rozchody i stany towarów w przekroju miejsc składowania.

O wyborze techniki i zastosowaniu określonego sposobu ewidencji decyduje tylko i wyłącznie kierownik przedsiębiorstwa. Analogiczna uwaga odnosi się do wyboru miernika wyceny towarów, tzn. czy ewidencję będzie się prowadziło w mierniku rzeczywistej ceny zakupu (nabycia), czy też w mierniku ceny ewidencyjnej.

W przypadku łącznego prowadzenia trzyszczeblowej ewidencji analitycznej towarów (ilościowej, ilościowo-wartościowej i wartościowej) istnieje pełne powiązanie i możliwość pełnego uzgodnienia zapisów ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną towarów prowadzoną w księdze głównej. Wynika to z samej istoty poszczególnych sposobów ewidencji. Trzeba bowiem przypomnieć, iż ewidencja ilościowo-wartościowa towarów ujmuje na kontach analitycznych towary według rodzajów, gatunków, cen oraz innych wyróżniających je cech na podsta-

(H kodu cyfrowego lub cyfro-literowego) w taki sposób, aby zapew-^ żliwość dokładnej identyfikacji towarów oraz rozliczenie osób materialnie ^^iedzialnych za powierzone im towary. Jest to możliwe, gdyż poszczegól-

towarów ujmuje się w ewidencji zarówno w jednostkach natural-

_l0riymenty

⁸ _ak i pieniężnych, a także w przekroju miejsc składowania towarów, w któ-horowadzi się ewidencję ilościową. A zatem na koniec każdego okresu spra* ^ dawczego istnieje możliwość uzgodnienia stanów ilościowych, zjednocze-wyjaśnieniem ewentualnych różnic. Warunkiem koniecznym przeprawa-^ ia takiego uzgodnienia jest zastosowanie w obu sposobach i szczeblach ewi-f_nCJi jednolitych oznaczeń indeksowych (kodów towarów). Z kolei wartość za-towarów podlega uzgodnieniu z kontem „Towary" prowadzonym w księże głównej. Warunkiem koniecznym tego uzgodnienia jest prowadzenie wyceny towarów w tym samym mierniku, tj. w rzeczywistej cenie zakupu (nabycia) lub

_w cenie ewidencyjnej.

Ponieważ ewidencja każdej zmiany w stanie towarów byłaby bardzo pracochłonna, dlatego też - jako podstawę zapisów - wprowadza się raporty maga-nnowe. Na podstawie tych raportów dokonuje się zbiorczych księgowań na odpowiednich kontach analitycznych, całodzienne obroty ilościowe oraz ilościo-wo-wartościowe.

Kierownik przedsiębiorstwa może jednak zrezygnować z prowadzenia ewidencji ilościowo-wartościowej towarów i ograniczyć się tylko do ich ewidencji ilościowej. Wyceny towarów dokonuje się wówczas na koniec każdego okresu sprawozdawczego w cenach nabycia (zakupu) nie wyższych od cen sprzedaży netto. Podstawą wyceny i wartościowego uzgodnienia stanów jest przeprowadzona na koniec każdego okresu sprawozdawczego inwentaryzacja, a warunkiem koniecznym - prowadzenie ewidencji na koncie syntetycznym „Towary" w mierniku rzeczywistych cen zakupu (nabycia).

Kierownik przedsiębiorstwa może zrezygnować z prowadzenia zarówno ewidencji ilościowej, jak i ilościowo-wartościowej. Ma to zwłaszcza miejsce w przedsiębiorstwach handlu detalicznego. Wówczas ewidencja towarów ogranicza się tylko do ich wartościowego ujęcia w cenach detalicznych w przekroju osób odpowiedzialnych materialnie. Możliwość taka wynika z samej istoty obrotu detalicznego, w ramach którego ma miejsce zakup i sprzedaż wielu różnorodnych towarów o zróżnicowanych stawkach marży. Podstawą rozliczeń są wydruki kas fiskalnych.

Kierownik przedsiębiorstwa handlu detalicznego może także zrezygnować z prowadzenia ewidencji towarów w procesie ich składowania. W takim przypadku wartość zakupionych towarów odnosi się w ciężar kosztu uzyskania przychodu ze sprzedaży towarów, a więc w ciężar konta 736 - Wartość | cenach nabycia Izalaipu) sprzedanych towarów w detalu. Musi być przy tym spełniony warunek, że na koniec każdego okresu sprawozdawczego należy przeprowadzić spis z na-