Bruno Schulz wstęp do BN ki0

Nr 264

BIBLIOTEKA NARODOWA

Seria I

BRUNO SCHULZ

OPOWIADANIA WYBÓR ESEJÓW I LISTÓW

OPRACOWAŁ

JERZY JARZĘBSKI

WYDANIE DRUGIE PRZEJRZANE I UZUPEŁNIONE

WROCŁAW - WARSZAWA - KRAKÓW

ZAKŁAD NARODOWY IMIENIA OSSOLIŃSKICH-WYDAWNICTWO

Pi«wsze wydanie Opowiadań. Wybory esejów' i listów ukazało się w Bibliotece Narodowej w r. 1989 w tym samym opracowaniu

Redakcja Biblioteki Narodowej ANDRZEJ ZAWADA

Sekretarz Redakcji Joanna Kokocińska

Redaktor tomu: Barbara Antoniuk Redaktor techniczny: Krystyna Oliwa

Wydanie publikacji dofinansowane przez Komitet Badań Naukowych

© Copyright hy Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1989. 1998

ISSN 0208-4104 ISBN 83 -04-0445l-X

Printed in Polami

ZNiO. Wrocław Oddział w Krakowie 1998 Objętość: ark. wyd 29.80; ark. druk. 20.00 (X3?) Skład: pnelj&l. Kraków, ul. Tokarskiego 4/126 Druk: SC. DRUKROL Kraków. Al. 29 Listopada 46

WSTĘP

Monograficzny wstęp do „pism wybranych”, jakim poprzedza się poszczególne edycje Biblioteki Narodowej, musi w przypadku tomu dzid Schulza różnić się znacznie od wypracowanego od dawna modelu takiego wprowadzenia. Klasycy literatury tworzą zazwyczaj przez cale dziesięciolecia, ich życie dzielić można na okresy, a w pisarskim dorobku odkrywać dynamikę, zmienność, dojrzewanie i — czasem — schyłek talentu. Inaczej z Schulzem, który po dacie debiutu żył jeszcze tylko dziewięć lat, pisał zaś stosunkowo niewiele, raczej oblekając w artystyczną formę swe dawniejsze pomysły. Dlatego twórczość jego jest niezwykle jednolita, jak gdyby z jednej bryły wyciosana, i mówić o niej można tylko mając wszystkie te opowieści naraz przed oczyma.

Nie mogąc odkryć w dziełach Schulza sukcesywności, rozwoju w jakimś określonym kierunku, nie możemy też zrobić z jego biografii użytku, jaki z życia artysty czynią zazwyczaj monografiści, tzn. odmalować twórczości na życiowym tle i wskazać, na ile odpowiadają sobie równolegle w czasie fazy. Nie znaczy to oczywiście, że biografia na świat literacki Schulza nie wpływa — wprost przeciwnie; ale czyni to jak gdyby „jednorazowo”, spiętrzona w czasie, zsumowana w postaci syntetycznego, zmitologizowanego losu, który autor na różne sposoby poprzez swe pisarstwo interpretuje. Dzieło Schulza — miast w czasie — rozwija się zatem w głąb i kolejnym pokoleniom czytelników wydaje się coraz bardziej kunsztowne i skomplikowane. Dlatego we wstępie niniejszym, poświęciwszy nieco miejsca biografii, recepcji czy „dziejom