CCF20091012017

Zarys przedmiotu biojurysprudencji 23

Biojusgeneza, obokbiojusterapii i biojustanatologii, jest jednym z trzech elementów współtworzących przedmiot biojurysprudencji. Z tego względu dla biojusgenezy w szczególności, a dla biojurysprudencji w ogólności pewne epistemologiczne znaczenie ma filozoficzna, naukowa i religijna problematyka pochodzenia życia.²⁴ W zakresie tej problematyki, wyrażanej pytaniem, jak powstał świat i człowiek, konkurują ze sobą dwie odpowiedzi -świecki ewolucjonizm z religijnym kreacjonizmem. Według ewolucjonizmu, teorii opracowanej przez Karola Darwina, droga, jaką przebyło życie poszczególnych gatunków istot żywych po powstaniu Ziemi, ma charakter długotrwałej ewolucji. Natomiast religie siłę sprawczą wszelkiego życia upatrują w jednorazowym akcie stworzenia dokonywanym przez różnie pojmowane bóstwa. O ile ewolucjonizm opiera się na materialistycznych podstawach,

0    tyle kreacjonizm nie ma realnego zmysłowo, dostrzegalnego przedmiotu badań, ponieważ odwołuje się do wiary religijnej. Ignorowanie przez kreacjonizm podstawowej zasady metodologii naukowej - posiadania realnego przedmiotu badań - nie pozbawia go jednak znaczenia dla biojurysprudencji. Znaczenie to wynika z poważnego wpływu religii na kształtowanie aksjologii normatywnej.

Współistnienie wielu religii i wielu moralności stwarza dla liberalnych, demokratycznych, pluralistycznych społeczeństw poznawcze trudności wyborów aksjologicznych i normatywnych. Chodzi o wybór autorytetu upoważnionego do określania, co jest dobre, a co zle z moralnego punktu widzenia i co jest sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe z prawnego punktu widzenia. Rola biojurysprudencji, w jej najściślejszych związkach z bioetyką, w publicznym poznawaniu, rozważaniu i dokonywaniu wyborów aksjologicznych i normatywnych polega na dostarczaniu informacji niezbędnych do tworzenia bioprawa ugruntowanego w przekonaniach bioetycznych społeczeństw. W kształtowaniu tych przekonań należałoby wskazać jakąś jedną ogólną zasadę albo więcej ogólnych zasad, z których można by było wyprowadzać szczegółowe normy. Za wskazaniem jednej zasady opowiada się podejście pryncypizmu (principist approach), zaś za więcej niż jedną zasadą -podejście czterech zasad (four principles approach). Oba podejścia poszukują takiej zasady lub zasad w kontekstach całego przedmiotu biojurysprudencji związanego z przedmiotem bioprawa.

Biojurysprudencja opiera się wprawdzie na jednej zasadzie ontologicz-nej, aksjologicznej i normatywnej - pierwszeństwa życia jako prewartości

1    prenormy, jednakże dopiero poszukuje jakiejś jednej zasady epistemologi-

²⁴ Istniejące wprowadzenie do tej nadzwyczaj rozległej, szeroko i od dawna dyskutowanej problematyki opracowała m.in. D. Soczyńska (Nauka i filozofia o pochodzeniu życia, [w:] Wykłady z filozofii dla młodzieży, red. K. Łastowski, P. Zeidler, Poznań 2001, s. 19 i n.).