CCF20091012010

Zarys przedmiotu biojurysprudencji 15

żywych.. Obecnie zyskuje na uznaniu pogląd, że określenie rodzaju interesów, jakie ma dana istota żyw a w zachowywaniu swojego życia, stwarza dostateczne uzasadnienie dla jej ochrony normatywnej. Zapewne wspólnym interesem wszystkich istot żywych jest trwanie zdrowego, długiego, jakościowo wysokiego poziomu życia bez cierpienia.¹

Wprawdzie ciało człowieka, jako materialny jego składnik, jest dla onto-logii bardziej oczywiste niż niematerialny duch człowieka, jednakże wespół tworzą jego psychofizyczną jedność. Będąc swoistym mikrokosmosem, życie uduchowionego i rozumnego człowieka pozostaje w ścisłych i wielorakich związkach z życiem makrokosmosu, pozbawionego chyba jakiejś wewnętrznej duchowości i rozumności. Filozoficzne poglądy na psychofizyczną jedność człowieka kierują uwagę przede wszystkim ku jego umysłowi, osobowości, „ja", subiektywności i podobnym pojęciom. Ze względu na wyjaśnienie relacji ciała do ducha owe poglądy dzielą się na dualistyczne, materialistyczne i personalistyczne. Dualizm traktuje ducha i ciało jako dwa odrębne, a nawet przeciwstawne sobie byty. Materializm zarówno duchowi, jak i ciału nadaje cech materii. Personalizm podkreśla jedność życiową duchowo-cielesnego człowieka.

Myśl naukowa skłania się ku materialistycznemu pojmowaniu człowieka. Opiera się na założeniu, że życie człowieka tworzy podstawy całego jego życia jako materialnej całości i jedności, regulowanej empirycznymi prawidłowościami, opisywanymi przez nauki biologiczne. Traktowanie ciała człowieka jako wyłącznie biologicznego bytu naturalnego zostało podważone w końcu XX wieku ukazywaniem ciągłej jego zmienności, uwarunkowanej zróżnicowanymi czynnikami kulturowymi. Nauka podziela poglądy filozoficzne i religijne, że w cielesność człowieka wpisana jest jego płciowość określająca różnice fizyczne i duchowe mężczyzny i kobiety, spotykających się jednak ze sobą w granicach życia seksualnego, małżeńskiego i rodzinnego. „Kobiecość odnajduje się w obliczu męskości, podczas gdy męskość potwierdza się przez kobiecość". Owo odnajdowanie się regulowane jest zespołami różnych norm odnoszonych do przyjaźni, miłości, małżeństwa, pragnień drugiego człowieka, pociągu seksualnego, stawania się jednością duchową i (albo) cielesną.

Unikalność cielesności każdego człowieka połączona jest najściślej z jego unikalnością duchową - obie uwarunkowane są czynnikami zróżnicowanych środowisk przyrodniczych i społecznych. Cielesność określa granice możliwości akcji ciała człowieka w jego percepcji i wyrazach dążeń, woli, życzeń, pragnień i innych przejawów ducha. Duchowość, na ogól, może być

Por. opracowanie monograficzne E. J. Cassell, The Naturę of Suffeńng and the Goals of Medicine, New York 1991.